Państwo świeckie nie znaczy państwo ateistyczne

Doświadczyliśmy tego wielkiego katolickiego getta, getta na miarę narodu. Zarazem więc my, katolicy, prosimy o wzięcie pod uwagę naszego punktu widzenia: że bardzo wielu spośród nas czułoby się nieswojo w państwie, z którego struktur wyrzucono by Boga, a to pod pozorem światopoglądowej neutralności”. Najwyższy więc już czas rozstać się z poglądem Marksa na temat państwa i wyrokiem śmierci na religię, wydanym przez wodzów ateistycznego komunizmu. Najwyższy już czas dokonać studiów nad nowoczesnym i naukowym rozumieniem sacrum i profanum oraz relacją, jaka istnieje między nimi. Współczesne wyniki badań nie negują istnienia świeckiej natury świata (profanum), ale jednocześnie uznają nieredukowalność istnienia tego, co święte (sacrum) – niesprowadzalność tego, co święte, do tego, co świeckie.

Abecadło cywilizowanego państwa

Świat jest świecki w swej istocie i cieszy się właściwą sobie autonomią, ale czy ta świeckość świata jest pojmowalna do końca bez odniesienia jej do sacrum? Sobór Watykański II w swej Konstytucji duszpasterskiej o Kościele współczesnym doskonale ujmuje to zagadnienie: „Lecz jeśli słowom «autonomia rzeczy doczesnych» nadaje się znaczenie, że rzeczy stworzone nie zależą od Boga, a człowiek może ich używać bez odnoszenia ich do Stworzyciela, to każdy uznający Boga wyczuwa, jak fałszywe są tego rodzaju zapatrywania” (por. n. 36). Właściwe rozumienie świeckości z mocy swej stworzoności, z faktu, że jest stworzone, z konieczności prowadzi do uznania sacrum – do uznania Stworzyciela. To właśnie na tej podstawie można mówić, że stworzenie, także w swej świeckości, uobecnia sacrum i jest swoistą Księgą objawiania się Boga. Zanegowanie tego faktu, wszelka próba ujmowania tego, co świeckie, z zanegowaniem sacrum, jest grzechem nie tylko przeciwko Bogu, ale też przeciwko światu w jego świeckości: „Stworzenie bowiem bez Stworzyciela zanika” (por. KDK 36). Przenosząc te stwierdzenia na teren świeckości państwa, trzeba konsekwentnie uznać, że nie ma sprzeczności, nie powinno być sprzeczności między tą świeckością a tym, co boskie, co święte. Państwo świeckie i Kościół z istoty swej nie powinny stanowić obcych sobie światów; winny natomiast uznawać swą komplementarność w służbie pełnego rozwoju człowieka: państwo – w zakresie własnej tożsamości świeckiej i właściwej tej tożsamości kompetencji, a Kościół – w zakresie swego powołania do służenia człowiekowi i społecznościom ludzkim ukierunkowanym na wieczne zbawienie, ale przez wypełnianie ich doczesnych zadań. Państwo świeckie nie może uznać posługi w zakresie życia religijnego za sprawę prywatną obywateli i wykluczać ich życie religijne z własnej troski, we właściwym sobie zakresie, o wspólne dobro. W interesie państwa, także świeckiego, jest dopełnianie swej troski o dobro wspólne wszystkich swych obywateli tymi wartościami, którym służy Kościół, i umożliwienie takiej obecności religijnemu posługiwaniu, by z jego owoców mogli korzystać wszyscy obywatele, a nawet samo państwo. Troska o zagwarantowanie wolności religijnej, stanowiącej jedno z niezbywalnych praw godności bytu ludzkiego, musi być abecadłem cywilizowanego państwa, także państwa świeckiego.