Poczytaj mi, proszę

Wyjście z biedy przez wiedzę

Pomysł „bibliotek podwórkowych” przyszedł z Francji. Jego animatorem był, zmarły przed jedenastu laty, ks. Józef Wrzesiński. Jego proces beatyfikacyjny na szczeblu diecezjalnym zakończył się w 2003 r. Ksiądz Józef był twórcą ruchu ATD – Czwarty Świat, czyli „Pomoc wobec każdego nieszczęścia”, którego zadaniem jest „walka z nędzą i wykluczeniem społecznym”.

Syn Hiszpanki i polskiego inżyniera, urodzony we Francji w 1917 r., zwany był wśród najbardziej ubogich rodzin na całym świecie – ojcem Józefem. Wzrastał on w podparyskich dzielnicach skrajnej nędzy w rodzinie o wielkiej kulturze, i mimo krańcowego ubóstwa, dążącej do wiedzy. Najpierw został cukiernikiem, co już było nie lada osiągnięciem. Później zasłużył się Francji jako bohaterski żołnierz II wojny światowej. Wyświęcony po wojnie, przez całe kapłaństwo posługiwał wśród najbiedniejszych we Francji i w kilku innych krajach na misjach, mimo że miał propozycje posługi w zamożnych probostwach.

Zadaniem podstawowym, jakie sobie stawiał ksiądz Józef, było dowartościowanie żyjących w najbardziej skrajnej nędzy, szukających każdego dnia jedzenia na śmietnikach. Pozbawionych jakiejkolwiek opieki socjalnej i szacunku zarówno ze strony pracowników administracji państwowej, jak i tych nieco tylko od nich mniej biednych.

Ks. Wrzesiński często powtarzał: „To nie żywności i odzieży potrzebują ci ludzie, lecz szacunku i uniezależnienia się”. Budował więc wspólnie z nimi miejsca pracy. Warsztaty dla młodzieży i dorosłych. Pralnie, przedszkola czy wreszcie kaplice. Uważał bowiem, że „nędza jest wytworem człowieka i on sam ją może unicestwić”. Zawsze podkreślał, że jednym z elementów uniezależnienia się człowieka jest wiedza i edukacja najbiedniejszych, którzy już u początku swego życia mają utrudniony start.

Pierre, inżynier z Paryża, z ruchem ATD jest związany od ponad dwudziestu lat. W Polsce ruch działa od jedenastu. Pierre przyjechał do naszego kraju z rodziną przed czterema laty. Poznał język i niemal od podszewki problemy ubogich. Uważa, podobnie jak ojciec Wrzesiński, że to właśnie dzięki wiedzy można wyjść z ubóstwa.

Zaangażował się w pomoc ubogim już w czasie studiów. – Nieopodal Paryża w jednej z niewielkich miejscowości było osiedle nazywane tranzytowym. Budowane w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Ludzie mieli tam mieszkać kilka miesięcy, a następnie przenieść się do lepszych domów – mówi Pierre. – Okazało się jednak, że te rodziny zostają w tych mieszkaniach sześć lat albo i dłużej. Niektóre żyją tam do dzisiejszego dnia i to w skrajnej nędzy.

Pracowałem jako wolontariusz, ucząc tam sześcio-, siedmioletnie dzieci. Zauważyłem wówczas, że ich droga w szkole naznaczona jest porażką, że były tak bardzo wykluczane ze społeczeństwa. Dla mnie to szok. Pochodzę z bardzo biednej rodziny, ale u nas droga do szkoły była nacechowana sukcesem. Zawsze uważano, że to właśnie dzięki nauce mogę odnieść sukces. Wyjść z ubóstwa. I dzięki „bibliotekom podwórkowym” chcemy to właśnie pokazać tym biednym dzieciakom. Chcemy zdjąć odium z książki, z wiedzy, która może być drogą do uniezależnienia.