Wyjść ze świata ciszy

Barbara Mierzejewska: – Od 12-letniego Adriana i jego matki dowiedziałam się, że chłopiec cierpi na perlakowe zapalenie lewego ucha. Proszę o wyjaśnienie, na czym polega ta choroba.

PROF. Henryk Skarżyński: – Perlak jest utworzony z mas złuszczającego się naskórka, mas cholesterolowych, z zaschniętej wydzieliny i bakterii. Zwykle zapalenie ucha spowodowane perlakiem jest procesem nabytym. Perlak może być również zmianą wrodzoną powstałą z zawiązka skóry, który przetrwał w uchu środkowym. Może rozrastać się bezobjawowo. Naskórek tworzący perlak jest produkowany na podobnej zasadzie jak złuszczający się naskórek skóry. Jeżeli jednak dostanie się on do ucha środkowego (np. w wyniku stanów zapalnych), to narasta i złuszcza się do wewnątrz, tworząc zbite, biało-szare (perłowe) masy, powodujące niszczenie okolicznej tkanki kostnej i kosteczek słuchowych.

Zabiegi operacyjne w takich przypadkach polegają na usunięciu wszystkich chorych tkanek z przestrzeni ucha środkowego. Priorytetem przy tego typu zabiegach jest usunięcie z ucha stanu zapalnego i zapobieganie wystąpieniu groźnych powikłań. Stan słuchu stawiany jest na drugim miejscu. Jeżeli jest to możliwe, to jednocześnie wykonuje się dodatkową operację (rekonstrukcję układu przewodzącego ucha, tzn. błony bębenkowej i kosteczek słuchowych) poprawiającą słuch. W pozostałych przypadkach zabieg ten można przeprowadzić po całkowitym wygojeniu ucha, czyli po ok. 6 miesiącach.

– Jak niedosłuch wpływa na codzienne życie pacjenta?

– Słuch jest najważniejszym przekaźnikiem bodźców z bliższego i dalszego otoczenia. Odbiera dźwięki z różnych kierunków i z różnych odległości. Daje poczucie stałego kontaktu z otoczeniem. Dzięki temu wiemy, co się wokół dzieje, nawet jeśli tego nie widzimy. Jednak najważniejszą funkcją narządu słuchu jest możliwość rozwoju mowy, a w przypadku dzieci i młodzieży uczącej się stanowi podstawę do rozwoju edukacyjnego, przyswajania wiedzy i efektywnego komunikowania się z otoczeniem.

– Czy wiadomo, ilu jest ludzi z niedosłuchem i całkowicie pozbawionych słuchu?

– Niedosłuch i inne zaburzenia słuchu, takie jak nadwrażliwość na dźwięki czy szumy uszne, są ogromnym problemem całej światowej populacji ludzkiej. Z naszych badań wynika, że co trzecia dorosła osoba zgłasza kłopoty ze słyszeniem. Oczywiście, im osoby są starsze, tym więcej mają tego typu problemów. Jednak badania epidemiologiczne przeprowadzone na szeroką skalę przez nasz Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu pokazały, że różne choroby słuchu stają się istotnym problemem u coraz młodszych osób. Na 1000 porodów w Polsce rodzi się od 2 do 4 dzieci z poważnymi zaburzeniami słuchu. Badania przeprowadzone w populacji dzieci pierwszych i szóstych klas szkoły podstawowej wskazują, że blisko 20 proc. dzieci ma zaburzenia słuchu, a ponad 30 proc. ma szumy uszne. Warto zwrócić uwagę, że prawie 60 proc. rodziców tych dzieci nie zauważało wcześniej problemów z ich słuchem.

Przyczyny kłopotów ze słuchem są różne. U noworodków, niemowląt i małych dzieci do 2. roku życia są nimi głównie wady wrodzone. U starszych dzieci, do pierwszych klas szkoły podstawowej, zasadniczą przyczyną zaburzeń słuchu są następstwa infekcji górnych dróg oddechowych i coraz częściej występujące zmiany alergiczne. U dzieci starszych coraz większym problemem z całej szerokiej gamy zaburzeń słuchu, poza wcześniej wykrytymi wadami, są szumy uszne. Przemijające – mogą występować u co drugiego dziecka po bardzo głośnej przerwie lekcyjnej. Zasadniczą przyczyną może być wszędobylski hałas, który młodzi ludzie sami sobie fundują.