Komunikacja w procesie oceniania

Formy przekazu

Zazwyczaj nauczyciel mówi to, co chce powiedzieć, a uczeń słucha tego, czego chce słuchać.
Można sobie jednak wyobrazić, że nauczyciel będzie mówił to, czego uczeń chce słuchać, a uczeń słuchał tego, co nauczyciel chce powiedzieć.

Ocenianie zachowania

Ocena zachowania nie tyle mówi o uczniu, ile o relacji między nauczycielem wystawiającym ocenę a uczniem. Ocena ta ma wartość informacyjną wtedy, kiedy znamy albo ucznia (wówczas ocena coś mówi o nauczycielu), albo nauczyciela (wówczas dowiadujemy się czegoś o uczniu). Oderwana od tego układu zależności (czyli dla osoby z zewnątrz układu, np. dla nauczyciela innej szkoły, dziennikarza, kuratora) ocena zachowania jest pod względem informacyjnym pusta. Przykładowo: słaba ocena może równie dobrze świadczyć o złym zachowaniu ucznia, jak i o restrykcyjności nauczyciela. Nie znaczy to, że ocena nie oddziałuje na ucznia albo go nie informuje, bo w jakimś stopniu zna on zarówno siebie, jak i swego wychowawcę.

Wartość informacyjna jakiejkolwiek oceny szkolnej jest uzależniona od kontekstu edukacyjnego, w tym od stopnia zaufania między uczniem i nauczycielem. W wypadku oceny zachowania to uzależnienie jest wyjątkowo silne. Tym bardziej wychowawcze oddziaływanie oceny zachowania (a taki jest w ogóle sens oceniania zachowania) zależne jest od relacji uczeń – nauczyciel.

W wypadku oceniania zachowania tylko traktowanie tej oceny jako INFORMACJI wartościującej (z naciskiem na informowanie instruujące) może dać pożądane skutki wychowawcze, czyli świadomą i akceptowaną przez ucznia zmianę jego postaw.

Klemens Stróżyński – rzecznik prasowy Kuratorium Oświaty w Poznaniu