Przyczyny uzależnień

Wzorce społeczne

Żyjemy w cywilizacji, w której środki społecznego przekazu są nie tylko czwartą władzą w państwie. Są też swoistym ośrodkiem sprawowania nieformalnej, ale bardzo skutecznej władzy wychowawczej w odniesieniu do współczesnej młodzieży.

Mass media, zwłaszcza czasopisma, programy telewizyjne, świat wirtualny, przeznaczone dla dzieci i młodzieży, w znacznym stopniu kształtują filozofię życia oraz postawę młodego pokolenia wobec substancji uzależniających.

Ustawowy zakaz reklamy napojów alkoholowych w Polsce nie obejmuje piwa, co sprawia, iż staje się on wśród nieletnich najczęściej spożywanym alkoholem. Nieobojętny jest tutaj również brak sprzeciwu wobec młodzieży kupującej lub spożywającej alkohol w miejscach publicznych.

Obecność substancji psychoaktywnych w programach, grach i filmach przeznaczonych dla dzieci i młodzieży nierzadko jako tych, które „wzmacniają” człowieka w rozmaitych sytuacjach i trudnościach, powoduje takie właśnie odniesienie nieletniego do używek.

W konsekwencji minimalizuje lub znosi opór i lęk przed jej zażyciem, tym bardziej, iż popularny bywa pogląd od rozdziale na narkotyki „miękkie” i „twarde”, z których tylko te drugie mogą spowodować szkody w organizmie i uzależnienie. Jedyną zmianą w sferze publicznej, jaką obserwujemy, jest zgodność wobec szkodliwości palenia tytoniu i swego rodzaju moda na niepalenie.

Czynniki psychologiczne

– niedojrzałość emocjonalna – osoby niedojrzałe mają znacznie więcej problemów z pokonywaniem różnych trudności niż pozostali. Często potrzebują różnego rodzaju „podpórek”. Dla jednych będą to leki, dla innych alkohol lub narkotyki. Do cech osobowości wpływających na uruchomienie koła uzależnień należą: nadmierna zależność, brak orientacji, kim się jest, poczucie wewnętrznej pustki, przeżywanie poczucia winy, mała odporność na frustracje, trudności w wyrażaniu uczuć, niska samoocena, problemy z autorytetami itp.

– nieprzystosowanie społeczne – osoby z zespołem skumulowanych objawów, które wchodzą w otwarty konflikt z normami obyczajowymi, moralnymi lub społecznymi, a także te, które uczestniczą w podkulturach i identyfikują się z ich normami. Młodzież rozpoczynając picie alkoholu, palenie papierosów, czy też korzystanie z narkotyków nie robi tego samotnie (przynajmniej we wstępnej fazie nałogu), ale w grupie zaufanych sobie ludzi, gdzie funkcjonują silne więzi wewnętrzne, istnieje własna symbolika i rytuały. Wówczas używki są ucieczką od frustracji i trudnych emocji.

– ucieczka od problemów zewnętrznych – korzystanie z używek jest stworzeniem swego rodzaju muru oddzielającego od rzeczywistości, z którą młody człowiek nie potrafi sobie poradzić, która go determinuje, jest rodzajem uniknięcia konfrontacji z realnością, ucieczką od problemów w świat nierzeczywisty.