Ewangelia i Realpolitik

Tak jak Kościół podziemny nie jest jedynym lojalnym, tak też nie można dziś nazwać odłamu „patriotycznego" schizmatycznym. Duchowni „patriotyczni" robią wiele, by dowieść swego oddania Papieżowi. Kontaktują się z Watykanem nieoficjalnymi kanałami i starają się, by życie Kościoła wyglądało jak w każdym innym kraju. – W katedrze pekińskiej podczas Eucharystii księża modlą się za Papieża – podkreśla ks. Klejnowski-Różycki. – Dzisiaj księża i siostry studiują w różnych krajach świata, nie jest zabronione, żeby jeździli także do Rzymu – dodaje ks. Malek.

Kiedy zmarł Jan Paweł II, wszędzie wisiały jego portrety. Nabożeństwa za jego duszę były odprawiane zarówno w kaplicach „oficjalnych", jak i „podziemnych".

Zwykli wierni przestają odczuwać wyraźną różnicę w przynależności do jednej czy drugiej struktury. Ich życie się zresztą przenika. Klerycy „podziemni" kształcą się w 26 seminariach oficjalnych. Oba odłamy jednoczy jeszcze jedna rzecz: restrykcje władz. Działanie w granicach prawa wcale nie gwarantuje Kościołowi oficjalnemu spokoju. Są problemy ze święceniami, wyjazdami zagranicznymi, budową kościołów. Z kolei na duchownych i wiernych Kościoła podziemnego władze urządzają nagonki, np. za „zakłócanie porządku publicznego", i przetrzymują w więzieniach.

– Pamiętajmy jednak, że to, co w Europie nazywamy prześladowaniem, w Chinach niekoniecznie nim jest – zaznacza ks. Malek. – Komuniści nie wprowadzili niczego nowego, w Chinach nigdy nie było tradycji tolerancji. W konfucjańskiej teorii społecznej zawsze surowo kontrolowano wszelkie religie. W przypadku zaś Kościoła podziemnego pojawia się inny problem. Niedawno dwóch księży wyjechało z Chin na sfałszowanych paszportach, a po powrocie zostali aresztowani i skazani na pięć lat więzienia. Czy karę za łamanie prawa państwowego i międzynarodowego możemy nazwać prześladowaniem? – pyta ks. Malek.

Nadzieje na „odwilż"

Mimo to klimat wobec Kościoła zmienia się. Nie ma już bezpardonowej nagonki na Watykan; nie organizuje się spędów na stadionach, gdzie złamani torturami księża wygłaszaliby samokrytykę. Zmienił się język władz i prasy. Budzi to nadzieję, że rozmowy dyplomatów doprowadzą do nawiązania stosunków między Watykanem a Chinami.

– Trzeba pamiętać, że tak naprawdę niewiele to zmieni w życiu chińskich wiernych – studzi oczekiwania ks. Malek. – Normalizacja sprowadzi się w praktyce do zasady: niech wszystko działa jak dotychczas. Stowarzyszenie będzie mianowało biskupa, a Papież w trosce o jedność Kościoła go zaakceptuje. Natomiast ani Benedykt XVI, ani przysłany do Pekinu nuncjusz nie będą mieć większego wpływu na polepszenie życia zwykłych wiernych.