Przywracanie tradycji

Okres odnowy

Kard. Joseph Ratzinger jako prefekt Kongregacji Nauki Wiary stał się nieformalnym liderem ruchu „reformy reformy”. Wielokrotnie krytycznie oceniał liturgię posoborową. Nie wahał się używać słów mocnych. W 1989 r., po śmierci ks. Klausa Gambera, jednego z najwybitniejszego reformistów, pisał: „To, co się stało po Soborze, było czymś innym [niż chcieli jego Ojcowie]: w miejsce liturgii będącej owocem stałego rozwoju, wprowadzono liturgię sfabrykowaną. (...) Nie chciano już kontynuować dokonującego się przez wieki stawania się i dojrzewania żywego organizmu, a zastępowano to, w sposób właściwy produkcji technicznej, fabrykowaniem, czyli banalnym produktem chwili”.

Reformiści zasadniczo dopuszczają możliwość ewolucji, rozwoju klasycznej liturgii łacińskiej, wprowadzanie do niej zmian. Ale nie rozumieją tego w kategoriach uzdrawiania czy reformowania. Klasyczny ryt – jako norma liturgiczna – nie jest chory, ale „musi się rozwijać, tak jak zawsze się rozwijał. Inaczej skostnieje i stanie się eksponatem muzealnym” (R. Spaemann). Kard. Ratzinger w 2001 r. mówił: „»Reforma reformy« odnosi się naturalnie do mszału zreformowanego, a nie do mszału poprzedniego”. Wśród reformistów niekiedy stawia się także pytanie o możliwość zjednoczenia starej i nowej liturgii, poprzez wprowadzenie zmian do obu. Przynajmniej niektórzy z nich nie wykluczają takiego obrotu rzeczy.

Ze zrozumieniem do tej idei odnosili się inni hierarchowie Kurii Rzymskiej. Szczególnie dotyczy to Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. Myśl o „reformie reformy” odcisnęła znamię np. na wydanym przez nią w 2001 r. dokumencie „Liturgiam authenticam”. „Instrukcja ta – czytamy w niej – (...) przewiduje i stara się przygotować nowy okres odnowy” liturgicznej.

Wraz z nastaniem pontyfikatu Benedykta XVI Kościół wszedł w ten nowy okres odnowy liturgii, odnowy – jak wiele na to wskazuje – w jakiejś mierze w duchu „reformy reformy”.

***

Agencje nie zdołały potwierdzić w Watykanie doniesień Ignazia Ingrao. Informacje te należy traktować „z wielką ostrożnością” – ostrzegł przedstawiciel reformistycznego New Liturgical Movement. O spokój i cierpliwość apelowała także agencja Catholic World News, podkreślając: „Panorama” sugeruje tylko tyle, że Benedykt XVI skierował swoje propozycje do odpowiednich dykasterii, ale nic nie mówi o przygotowaniach do wprowadzenia ich w życie.