Spór o nawracanie żydów

Magisterium Kościoła – zdaniem trojga teologów – może wyraźnie zaprzeczyć indywidualnemu autorowi Nowego Testamentu, bo tradycja katolicka nie trzyma się sztywno zasady „tylko Pismo”, ale ma charakter historycznego komentarza. „Autor Listu do Hebrajczyków – podkreślają – przekonany, że żyje w końcowym stadium ludzkich dziejów, mógł twierdzić, że Stare Przymierze ustąpiło Nowemu. Jednakże 2 tysiące lat później w Kościele, którego Papież modli się o Boże przebaczenie za grzechy chrześcijan przeciwko Żydom, takie twierdzenie jest nie do przyjęcia”.

Biskupi się wycofują

W 2007 r. Benedykt XVI, po przywróceniu do łask liturgii trydenckiej, zmienił treść jej wielkopiątkowej modlitwy za żydów. W nowej wersji nie ma słowa „nawrócenie”, ale pośrednio mówi się o nim w wezwaniu, by żydzi doznali oświecenia i uznali Chrystusa. Pozostał też dotychczasowy tytuł: „O nawrócenie żydów”. Powrót Mszy trydenckiej – jak się zdaje – miał wpływ na to, że biskupi USA w 2008 r. zdecydowali się dokonać „niewielkiej” korekty w oficjalnym „Amerykańskim katechizmie katolickim dla dorosłych” w tym miejscu, gdzie mówi się o Przymierzu Boga z ludem żydowskim.

W wersji katechizmu przyjętej w 2004 r. znajdowały się słowa, w których da się dostrzec coś z ducha „Refleksji...”: „Tak więc Przymierze, które Bóg zawarł z ludem żydowskim przez Mojżesza, pozostaje dla żydów ważne na wieczność”. Co istotne, zdanie to wówczas zaakceptowała Kongregacja Nauki Wiary. W końcu jednak biskupi – po gorącej debacie – usunęli z niego frazę „na wieczność”.

Ks. David Malloy, sekretarz generalny amerykańskiego episkopatu, tłumaczył, że wersja sprzed korekty może rodzić przekonanie, „iż jedno z wcześniejszych Przymierzy udziela zbawienia poza pośrednictwem Chrystusa, który dla wiary chrześcijańskiej jest powszechnym Zbawicielem wszystkich ludzi”. Wcześniejsza wersja – dodał ks. James Massa, dyrektor Sekretariatu Komitetu Spraw Ekumenicznych i Międzyreligijnych episkopatu USA – była niejasna też w odniesieniu do nauczania Kościoła, że „wszystkie Przymierza z Izraelem znajdują wypełnienie w Chrystusie”.

Massa podkreślił, że kwestie, które kryją się za tą poprawką, są dziś przedmiotem gorącej dyskusji teologów. Tymczasem „katechizm nie jest miejscem, gdzie opracowuje się trudne teologiczne problemy. To zadanie uczonych”. Podobny pogląd w 2008 r. na łamach „L’Osservatore Romano” wyraził kard. Kasper, podejmując – na kanwie refleksji o papieskich zmianach w wielkopiątkowej modlitwie za żydów – pytanie o misję wśród wyznawców judaizmu.

Watykański hierarcha, kolejny raz zauważając fakt, że Kościół nie prowadzi zorganizowanej i zinstytucjonalizowanej misji wśród żydów, podkreślił: „Przypominając o tym, trzeba jednak stwierdzić, że problem misji wśród żydów faktycznie nie został jeszcze wyjaśniony przez teologię”. Spór o ich nawracanie będzie toczyć się dalej.