Bóg Miłosierny

Na początku pontyfikatu, w 1979 r., bł. papież Jan Paweł II ogłosił swą pierwszą encyklikę „Redemptor hominis”. Rok później opublikował kolejną, zatytułowaną „Dives in misericordia”, w której z mocą pisał, że „potrzeba tych przełomowych i trudnych czasów przemawia za tym, aby w tym samym Chrystusie odsłonić raz jeszcze oblicze Ojca, który jest «Ojcem miłosierdzia oraz Bogiem wszelkiej pociechy» (por. 2 Kor 1, 3)”.

Jezusowy przekaz o miłosierdziu Boga

Ojciec Święty nauczał, że Jezus Chrystus, który całym swym postępowaniem – poprzez czyny i słowa, a nade wszystko przez śmierć i zmartwychwstanie – objawia ludziom miłosierdzie Boga, nadaje starotestamentalnej tradycji miłosierdzia Bożego nowe znaczenie, wyjaśniając je w przypowieściach i porównaniach, „ale nade wszystko sam je wciela i uosabia”. Jednocześnie Chrystus stawia jednak ludziom wymaganie, by w życiu kierowali się miłością i miłosierdziem, co „stanowi sam rdzeń orędzia mesjańskiego, sam rdzeń etosu Ewangelii”. Pismo Święte wielokrotnie podkreślało „miłość szczególnego wybrania” Izraela ze strony Boga, który gotów był przebaczyć mu winy i niewierności, jeśli podejmie on nawrócenie i pokutę. Ta miłosierna miłość Boga cechuje się odpowiedzialnością i wiernością, ale także dobrocią, tkliwością, cierpliwością, wyrozumiałością i gotowością przebaczania.

Ten sam Papież w dniu uroczystej kanonizacji Apostołki Bożego Miłosierdzia – św. Faustyny, 30 kwietnia 2000 r., wprowadził w Kościele powszechnym w drugą niedzielę wielkanocną święto Miłosierdzia Bożego. Obchodząc je kolejny już raz, na nowo dotykamy tajemnicy Boga, który jest pełen miłosierdzia. Jego miłosierdzie wypływa z miłości pochylającej się nad naszą nędzą i niemocą: „Ukochałem cię odwieczną miłością, dlatego też zachowałem dla ciebie łaskawość” (Jr 31, 3). Bóg nieprzerwanie w ciągu historii zbawienia okazuje nam swoje miłosierdzie, dając jego nieustanne dowody. Najważniejsze z nich zawierały się w tajemnicy narodzin Jezusa w betlejemskiej stajence, w jego zbawczym orędziu, aż po bolesną mękę i śmierć na krzyżu w Wielki Piątek.

Prawda i ufność podstawą Bożego miłosierdzia

Doświadczyć miłosierdzia Boga to stanąć w prawdzie przed Ojcem, pomimo własnej grzeszności i małości, pomimo pogmatwanej nieraz historii życia i krętych dróg codzienności. Bóg wychodzi naprzeciw naszej nędzy i niedoli, chcąc ogarnąć nas swym miłosierdziem, skierowanym do każdego człowieka. Szczególnie jest ono darem dla grzeszników, zwłaszcza tych zatwardziałych, którzy pogubili się na ścieżkach życia. On spieszy naprzeciw naszej miernocie, grzeszności i egoizmowi. I właściwie niewiele oczekuje od nas w zamian. Naszą odpowiedzią jest ufność, jako postawa oddania się Bogu bezgranicznie, bez wyjątku, bez rezerwowania sobie pewnych obszarów życia. Zaufanie Bogu jest formą aktu wiary, więc zawierzenia. Wyraża się ono także w uznaniu własnej grzeszności, w skrusze i nawróceniu. Najprostsza modlitwa, której nauczyła nas św. Faustyna, stanowi streszczenie bezkompromisowego zawierzenia Bogu: „Jezu, ufam Tobie!”. To modlitwa, która niczym kompas pozwala nam bezpiecznie zmierzać do portu zbawienia, bez lęku o ugrzęźnięcie na mieliźnie grzeszności, gdzie nie ma miejsca dla Boga. On w swoim miłosierdziu nikogo nie odrzuca, nikogo nie skazuje, nie skreśla. Daje nam łaskę i sposobność, by się nawrócić, by oddać Mu całkowicie swe serce i umysł, by zaprosić Go do swego życia i by żyć Nim. By z Bogiem dzielić radości i cierpienia, dolę i niedolę, bo „oto wszystko staje się nowe”.

A co z Bożą sprawiedliwością

Wielu z nas jednak ma poważne trudności z otwarciem się na Boże Miłosierdzie. Od dzieciństwa znamy też jedną z prawd wiary, która głosi, iż „Bóg jest sędzią sprawiedliwym, który za dobre wynagradza, a za złe karze”. Wielu teologów zastanawiało się, jak można pogodzić Miłosierdzie Boga z Jego sprawiedliwością, bo skoro Bóg jest miłosierny, to jak równocześnie może być sprawiedliwy? To dwa przymioty, które – zdaniem niektórych – wykluczają się, gdyż, jak twierdzą, Bóg nie może być jednocześnie sprawiedliwy i miłosierny…

Sprawiedliwość Boga związana jest z poszanowaniem ludzkiej wolności. On tak nas umiłował, że dając nam wolną wolę, do niczego nas nie zmusza, nie narzuca nam swego zamysłu. Człowiek w imię wolności może odrzucić Boga, wybierając drogę grzechu i szatana. Jeśli wybór ten zostanie utrwalony na wieki, wtedy Bóg w swej sprawiedliwości akceptuje – w imię wolności człowieka – jego wolny wybór, sięgający wówczas rzeczywistości piekła, o którym ostatnio rzadko się słyszy. To nie Bóg skazuje człowieka na wieczne potępienie, ale sam człowiek, odrzucając Boga, skazuje się na piekło. Wielu mistyków i świętych zostało wprowadzonych w tę rzeczywistość, by dać świadectwo o istnieniu piekła, które wcale nie jest puste, jak chciałoby wielu. Nieprawdą jest więc stwierdzenie, że Bóg w swoim miłosierdziu nie może dopuścić, by piekło istniało, skoro Jego miłosierdzie większe jest niż ludzka słabość. Bóg bowiem w swoim miłosierdziu nikogo wbrew jego woli nie uszczęśliwi na siłę.