Wczoraj i dziś Zakonu Bożogrobców

Lidia Dudkiewicz: – W październiku 2008 r. została Waszej Ekscelencji powierzona funkcja polskiego zwierzchnika Zakonu Rycerskiego Świętego Grobu Bożego w Jerozolimie. W związku z tym Ekscelencja uczestniczył już – w grudniu 2008 r. – w Konsulcie Zakonu, która co pięć lat odbywa się w Rzymie. Proszę o zapoznanie Czytelników „Niedzieli” z historią i posłannictwem Zakonu, ale także o spojrzenie na rolę Zakonu w naszych czasach.

Karol B. Szlenkier: – Bardzo dziękuję Redakcji „Niedzieli” za zaproszenie oraz możliwość zaprezentowania Czytelnikom historii i posłannictwa Zakonu Rycerskiego Świętego Grobu Bożego w Jerozolimie. Funkcję zwierzchnika Zakonu w Polsce pełnię od 16 października 2008 r. na mocy dekretu Kardynała Wielkiego Mistrza Johna Patricka Foleya, który powierzył mi przewodzenie Polskiemu Zwierzchnictwu na najbliższą czteroletnią kadencję. Przyjąłem nominację w poczuciu wielkiej odpowiedzialności, mając świadomość, że wiąże się to z koniecznością wzięcia na siebie poważnego obowiązku oraz rzetelnej pracy dla dobra Zakonu w Polsce.

Objąłem tę funkcję po moim znakomitym poprzedniku – prof. Jerzym Wojtczaku-Szyszkowskim, pierwszym zwierzchniku Zakonu w Polsce, którego długa, bo trwająca trzy kolejne kadencje, praca wyznaczyła drogę i nadała bardzo wysoką rangę naszemu Zwierzchnictwu. Pragnę przy tej okazji podkreślić wyjątkową pracę i wielki wkład prof. Wojtczaka-Szyszkowskiego w tworzenie i kierowanie polskim Zwierzchnictwem.

Wkrótce po mojej nominacji miałem możliwość uczestniczenia w Konsulcie Zakonu, która odbywała się w Rzymie. Konsulta to spotkanie Rady Zakonu – Wielkiego Magisterium – której przewodniczy Kardynał Wielki Mistrz, jako specjalny delegat Ojca Świętego. Współprzewodniczącym tej Rady jest łaciński patriarcha Jerozolimy abp Fouad Twal, pełniący funkcję Wielkiego Przeora Rady Zakonu. W skład Wielkiego Magisterium wchodzi kilkanaście osób, a najwyższej rangi osoby świeckie to zwierzchnik generalny i gubernator generalny.

Na Konsultę są zapraszani wszyscy zwierzchnicy narodowi (na świecie jest ich obecnie 54) oraz zwierzchnicy delegatur magistralnych z tych państw, w których nie utworzono jeszcze zwierzchnictwa narodowego. Uczestnicząc w pięciodniowych obradach, miałem okazję spojrzeć na Zakon globalnie i przekonać się, że swoim zasięgiem obejmuje niemal cały świat – od dalekiej Australii, Filipin, Tajwanu przez Europę oraz Kanadę, Stany Zjednoczone Ameryki Północnej, kraje Ameryki Łacińskiej, Brazylię i Argentynę.

Zakon Rycerski Świętego Grobu Bożego w Jerozolimie liczy obecnie ok. 25 tys. kawalerów i dam. Światowy wymiar Zakonu i fakt, że działa na obszarze różnych kultur i tradycji, jest zawsze przedmiotem obrad Konsulty. W tym czasie wypracowuje się jednolity tekst określający cele, posłannictwo, a nade wszystko duchowość naszego Zakonu. A podstawowym celem jest wspieranie duchowe, modlitewne oraz materialne Łacińskiego Patriarchatu w Jerozolimie oraz uczestnictwo w prowadzonych przez Patriarchę dziełach ewangelizacyjnych i charytatywnych. W tym właśnie celu Stolica Apostolska w 1847 r. powołała Papieski Zakon Rycerski Grobu Bożego w Jerozolimie.

Nasz Zakon nawiązuje do niezwykle bogatej tradycji Zakonu Rycerskiego Stróżów Bożego Grobu, który swoją historią sięga czasów zdobycia Jerozolimy w okresie wypraw krzyżowych, tj. 1099 r. Jednocześnie w celu obrony miejsc świętych, a w szczególności Grobu Chrystusa, powstały: duchowny Zakon Kanoników Regularnych Stróżów Grobu Świętego oraz jego świecka gałąź – Zakon Rycerski Świętego Grobu Bożego w Jerozolimie, którego członkowie-rycerze, pochodzący ze znamienitych rodów arystokratycznych Europy, pełnili funkcję obrońców oraz opiekunów pielgrzymów licznie przybywających wówczas do Ziemi Świętej.

Po upadku Królestwa Jerozolimskiego rola Rycerstwa Bożego Grobu znacznie zmalała, a w ciągu wieków ruch rycerski uległ rozproszeniu. Dopiero po normalizacji życia w Ziemi Świętej Stolica Apostolska – jak wcześniej wspomniałem – na mocy bulli papieskiej erygowała odrodzony świecki Zakon Rycerski Świętego Grobu Bożego w Jerozolimie jako stowarzyszenie kościelne, pozostające w pełni w strukturach Kościoła katolickiego.