Szkoła nie jest samotną wyspą

Dzięki samorządności uczniowie kształtują w sobie ten obszar osobowości, który we wspomnianej analizie transakcyjnej nazywany jest stanem „Ja–Dorosły”. Jest to rzecz nie do przecenienia, wszak wychowanie jest przygotowaniem do dorosłości. Niestety, szkoła nie jest tą instytucją, gdzie na ten problem zwraca się szczególną uwagę. Stan „Ja–Dorosły” kształtuje się poprzez nowe, czasami sprzeczne ze sobą doświadczenia, podejmowanie decyzji i konieczność dokonywania różnorodnych wyborów, analizę sytuacji, umiejętność wyciągania wniosków z podejmowanych działań itd. Wszystko to zapewnia dobrze realizowana uczniowska samorządność.

Gdy między nauczycielem a uczniem utrwali się w sensie psychologicznym komplementarny schemat komunikacyjny: stan „Ja–Rodzic” nauczyciela i stan „Ja–Dziecko” ucznia, wówczas nie ma miejsca na rozwój wspomnianej struktury osobowościowej „Ja–Dorosły”. Ale jest jeszcze jeden aspekt, o którym godzi się wspomnieć. Szkoła nie jest samotną wyspą na bezkresach życia społecznego, lecz dokładnie odzwierciedla to wszystko, co ma miejsce w szerszej wspólnotowej perspektywie. Co tu mówić o uczniowskiej samorządności, jeśli my sami w świecie ludzi dorosłych nie umiemy należycie się „samo-rządzić”. Ale kiedyś trzeba w końcu zacząć.

***

Jarosław Jagieła – prof. dr hab. w Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie,
● kierownik Podyplomowych Studiów Socjoterapii,
● wykładowca w Katedrze Psychologii Wyższej Szkoły Filozoficzno-Pedagogicznej „IGNATIANUM” w Krakowie,
● psychoterapeuta, interesuje się problematyką pomocy psychologicznej i nowoczesnymi sposobami kształcenia przyszłych pedagogów,
● autor wielu książek, m.in. Gry psychologiczne w szkole; Komunikacja interpersonalna w szkole; Trudny uczeń w szkole; Narcystyczna szkoła. O psychologicznej rzeczywistości szkoły,
● współpracuje z miesięcznikiem psychologicznym „Charaktery”,
● członek rady naukowej kwartalnika „Psychologia w szkole”.