Rodzina z problemem alkoholowym

Sposoby na „normalne” życie

By poradzić sobie z sytuacją niemożliwą do rozwiązania, dzieci zaczynają stosować różnorodne mechanizmy obronne. Są to:
1. wyparcie – zjawisko „zapomnienia o czymś, a następnie zapomnienia, że się zapomniało”; dorosłe dzieci często nie mają żadnych wspomnień z dzieciństwa; jest to wynikiem wyparcia danych wydarzeń do podświadomości;
2. zaprzeczanie – mechanizm ten pozwala powiedzieć „tak nie jest”; jego istotą jest nieakceptowanie istniejącego stanu rzeczy; dzieci dokładnie wiedzą, jak wygląda rzeczywistość, ale świadomie jej nie rozpoznają;
3. racjonalizacja – polega na tłumaczeniu zdarzeń i zachowań negatywnych za pomocą racjonalnych argumentów, tak by uzasadnić słuszność i wystąpienia;
4. projekcja – przerzucanie własnych emocji na kogoś innego; polega na zauważaniu u innych uczuć, które tak naprawdę czuje sam obserwujący;
5. izolacja – zablokowane zostają uczucia towarzyszące danemu przeżyciu; wspomnieniom atmosfery życia w domu alkoholicznym nie towarzyszą żadne uczucia;
6. sublimacja – nieakceptowany impuls jest kierowany ku celom społecznie aprobowanym; dzięki sublimacji człowiek potrafi dostrzec pozytywne aspekty wychowania się w rodzinie z problemem alkoholowym;
7. selektywny brak uwagi – prowadzi do wymazania z pamięci nieprzyjemnych aspektów doświadczenia; współmałżonek i dzieci alkoholika tak czujnie obserwują, czy coś się zaraz nie stanie z powodu alkoholu, że już na niczym innym nie potrafią się kupić;
8. automatyzm – postępowanie automatyczne, bez udziału świadomości; rodziny alkoholicze zaczynają się zachowywać w sposób przewidywalny i usztywniają woje kontakty z ludźmi [8].

Dzięki tym mechanizm dzieci przystosowują się z dnia na dzień do życia w świecie alkoholika i z alkoholikiem. Kiedy i to zawiedzie, sięgają po znane i jak im się wydaje skuteczne rozwiązanie – alkohol, potem narkotyki czy seks. Obecnie stale wzrasta liczba młodzieży uzależnionej od środków odurzających, obniża się wiek inicjacji alkoholowej i rozpoczynania współżycia seksualnego.

Jeśli i te środki nie pomogą, nie rozwiążą problemu, to samotne i nie rozumiane dziecko, nie widząc już drogi wyjścia, nie mając znikąd pomocy, nie czując się potrzebne komukolwiek, sięga po sznur i popełnia samobójstwo.

Większości tych tragedii można uniknąć. Trzeba dostrzec takie dzieci i podać im rękę. Mówi się, że nie jest wstydem upaść w błoto, ale w tym błocie pozostać. Myślę, że równie hańbiące jest: zobaczyć kogoś w kałuży błota i go ominąć lub udawać, że się go w ogóle nie widziało.

1. Dzieci alkoholików. Indywidualne plany pomocy, Wydawnictwo Edukacyjne PARPA, Warszawa 2006, s. 5.
2. J. Woititz, Wymarzone dzieciństwo, GWP, Gdańsk 1994, s. 18-24.
3. J. Bradshaw, Zrozumieć rodzinę, IPZIT PTP, Warszawa 1994, s. 81.
4. B. Wojciechowska-Charlak, Środowiska opiekuńczo-wychowawcze, Wszechnica Świętokrzyska, Kielce 2002, s. 40.
5. M. Kucińska, Gdy rodzic pije, „Charaktery”, nr 9/2002, s. 39-40.
6. M. Kucińska, Dziecko w dżungli, „Charaktery”, nr 1/2003, s. 42-44.
7. B. Wojciechowska-Charlak, Problemy opiekuńczo-wychowawcze, Wszechnica Świętokrzyska, Kielce 2002, s. 40.
8. I. Namysłowska, Terapia rodzin, PWN, Warszawa, 1997, s. 51-57.