Przemoc w polskiej szkole

„Polskie szkoły zaczynają przypominać więzienia. Za murami rządzą cwaniacy, którym muszą podporządkować się frajerzy, w tym nawet nauczyciele. Zło przenika już do szkół podstawowych i gimnazjów”^[1]. W coraz większej liczbie polskich szkół pojawiają się ochroniarze strzegący szkoły i uczniów przed „obcymi” – nikt przypadkowy nie może wejść do budynku szkolnego, a dzieci i młodzież nie mogą samowolnie (bez wiedzy i zgody nauczycieli czy rodziców) go opuścić. Ale zło (agresja i przemoc) czai się również wewnątrz szkolnych murów, stanowiąc realne zagrożenie dla wielu uczniów, a także dla nauczycieli.

Wśród dzieci i młodzieży skala problemów z zachowaniami aspołecznymi czy też niedostosowania społecznego stale wzrasta. W latach siedemdziesiątych w szkołach podstawowych problem ten dotyczył zaledwie 2-3% dzieci, natomiast z badań przeprowadzonych współcześnie wynika, że obecnie wskaźnik ten jest znacznie wyższy.

Badania realizowane w różnych krajach na świecie wskazują, że obecnie około 10% dzieci i młodzieży przejawia zaburzenia dyssocjalne oraz napastliwe zachowania agresywne^[2].

Współczesne zjawisko przemocy wśród dzieci i młodzieży przybiera formę zachowań wrogich, agresywnych, czasami wręcz okrutnych, które przeradzają się w zachowania przestępcze, np.: pobicia, znęcanie się nad koleżankami, kolegami, podpalanie ubrań kolegom. Częste są również groźby (słowne, wysyłane SMS-ami), wymuszenia pieniędzy i przedmiotów (telefonów komórkowych, papierosów) ^[3].

Badania przeprowadzone w 113 gimnazjach warszawskich przez Ośrodek Konsultacji i Dialogu Społecznego wraz ze studentami Wydziału Pedagogiki Uniwersytetu Warszawskiego (Raport OKiDS) w grudniu 2004 roku pokazują rozmiar zjawiska aspołecznych zachowań współczesnej polskiej młodzieży.

9% badanych uczniów deklarowało, że zostało pobitych/uderzonych na terenie szkoły lub w jej pobliżu, również 9% deklarowało, że grożono im lub, że użyto wobec nich niebezpiecznego narzędzia typu nóż, gaz. Aż 15% twierdziło, że padło ofiarą wymuszenia pieniędzy, telefonu komórkowego lub innej rzeczy. Wzrasta również spożycie substancji uzależniających przez młodzież: 40% badanych uczniów deklaruje spożywanie alkoholu (piwa, wina, wódki), 23% – przyznaje się do palenia papierosów, a 6% twierdzi, że używała narkotyków^[4].

Ale to nie koniec tej ponurej wyliczanki. Niektórzy uczniowie: „(...) mają na koncie rozboje, kradzieże, często handel narkotykami. W jednym z gimnazjów pedagog podejrzewa, że uczniowie świadczą usługi seksualne” ^[5].
 

^[1] Szczepański W., Na śmietniku oświaty, ANGORA, nr 5/2005, s. 30.
^[2] Danilewska J., Agresja u dzieci – szkoła porozumienia, WSiP, Warszawa 2002.
^[3] Bogucka-Osińska B., Nieletni w świetle wybranych kategorii przestępstw. Zapobieganie przemocy w środowisku dzieci i młodzieży, www.wsparcie.org, 1.12.2005.
^[4] Raport: Opinia uczniów, nauczycieli oraz rodziców na temat bezpieczeństwa w szkole, Ośrodek Konsultacji i Dialogu Społecznego, Maj 2005.
^[5] Szczepański W., op. cit.