Świat o nich nie pamiętał

„Historycy” Żydowskiej Organizacji Bojowej dowódcą powstania w gettcie „mianowali” tylko Mordechaja Anielewicza. Tymczasem, jak wynika z dokumentów archiwalnych, również pamiętnika Emanuela Ringelbluma, twórcy archiwum getta warszawskiego, przywódcami powstania byli również Mieczysław Apfelbaum i Dawid Wdowiński, a także Paweł Frenkiel i Leon Rodal z ŻZW. Jednak nawet w wolnej, pozbawionej cenzury, Polsce pomijane są książki Wdowińskiego, Bernarda Ber Marka, Chaima Lazara czy Kazimierza Iranka-Osmeckiego opisujące „nieżobowską” historię powstania.

Ofiary powstania

Kolejne dni powstania, trwającego blisko miesiąc, to wypychanie powstańców z kolejnych ulic getta. Aż w końcu nadchodzi jego kres. Jako zakończenie działań powstańców przyjmuje się 16 maja, czyli dzień wysadzenia przez Niemców wielkiej synagogi na ulicy Tłomackie. Do tego czasu każdy dzień przynosił kolejne zwielokrotnione ofiary po stronie żydowskiej. Trzem tysiącom niemieckich żołnierzy, świetnie uzbrojonych, wspomaganych przez artylerię i czołgi, nie mogło dorównać około tysiąca żydowskich powstańców i kilkudziesięciu Polaków. Uzbrojonych głównie w ręczne pistolety, jeden cekaem, butelki z benzyną czy pojedyncze pistolety maszynowe. Zabijano ich strzelając, podpalając piwnice. Również wykorzystując śmiertelnie trujące bomby gazowe. Dzień i noc Niemcy systematycznie burzyli domy, mordując ludność cywilną. W ten sposób, w dniach powstania, straconych zostało około dwudziestu tysięcy Żydów. Do obozów śmierci, głównie Treblinki, wywieziono ponad pięćdziesiąt tysięcy. Dzielnicę żydowską zrównano z ziemią.