W żarnach konfliktu

Ziemia Obiecana

Żyzny półksiężyc łączy starożytne dorzecza Nilu, Tygrysu i Eufratu. Tędy, wąskim nadbrzeżem Morza Śródziemnego wędrował praczłowiek, kierując się z Afryki na północ. Tutaj dotarł z chaldejskiego Ur Abraham, wiedziony głosem nieznanego Boga i Jego obietnicy. Tędy przebiegała historyczna Via Maris, wiodąca z delty żyznego Nilu, poprzez Gazę, brzegiem Morza Śródziemnego, w głąb lądu, ku Jezioru Galilejskiemu i pustyniom arabskim.

Ziemię tę, jako Obiecaną, zasiedlił lud Izraela, po 40-letniej wędrówce-tułaczce przez pustynie. Przemierzały ją kupieckie karawany, wojska faraonów, asyryjskie, babilońskie, greckie i rzymskie, perskie, muzułmańskie, krzyżowców, otomańskie, a w czasach nam bliższych wojska napoleońskie, alianckie i polska armia gen. Andersa.

Szczególną więź tych ziem: Kanaanu, Palestyny, Izraela, Ziemi Świętej, pojmowaną na różne sposoby przez ludzi kolejnych epok, imperiów, religii, wyrażano i przedstawiano na wiele sposobów. Przywołać można choćby dwa. W sanktuarium Rozmnożenia Chleba i Ryb, nad Jeziorem Galilejskim, w miejscu zwanym Tabgha, u zbiegu siedmiu źródeł, jest bizantyjska mozaika z V wieku przedstawiająca tzw. wieżę nilową.

Sądzono wtedy, że Jezioro Galilejskie (wyjątkowy w tym pustynnym rejonie zbiornik słodkiej niosącej życie wody) połączone jest podziemnymi nurtami z Nilem, więc poziom wody w jeziorze pozwalał ocenić, ile wody jest w Nilu, a zatem prognozować o wysokości tamtejszych zbiorów, czyli o roku urodzaju lub głodu.

Drugie zaś to znana średniowieczna mapa, przedstawiająca symbolicznie wizerunek świata, ukazanego jako trójlistna koniczyna, której liście wyobrażają Europę, Azję i Afrykę, zbiegające się w jednym punkcie – jest nim Jerozolima i Ziemia Święta. To ona jest w centrum świata, a pozostaje także dziś dla milionów ludzi – Żydów, chrześcijan, muzułmanów – centrum duchowej, ontologicznej egzystencji człowieka.

Nawet ten, który fizycznie w niej nie był, czuje, że jest ona jego ojczyzną, a on jej mieszkańcem w wędrówce ku prawdziwej Ziemi Obiecanej – Jerozolimie niebieskiej. Z symboliką tej mapy wiąże się też swoisty rekwizyt – “pępek świata” umieszczony w Jerozolimie, w bazylice Grobu Bożego – Zmartwychwstania. Tam, w przestrzeni Kalwarii i pustego grobu zatknięta jest mistyczna oś świata. Tam Chrystus umarł, zmartwychwstał, zesłał Ducha Świętego, i tam powróci w dniu ostatecznym.
Ziemia Święta, którą zdobywano, wykupywano, grabiono.

Ziemia, w której objawił się Bóg Jedyny o niepojętym imieniu “Jestem, który jestem”, w której dał ludzkości Dziesięć słów życia – Dekalog. Ziemia, w której “Słowo stało się ciałem” – narodził się Mesjasz, Syn Boży – Jezus-Jeszua – i ten sposób wypełnione zostały proroctwa.

Tragiczna historia

Miniony wiek, a także obecne stulecie nie były wolne od konfliktów, które przeorały ten region – głęboko i tragicznie. Do Ziemi Obiecanej – erec Izrael – zaczęli powracać migranci żydowscy. Po I wojnie światowej, po pięciu wiekach panowania zakończyła się na terytorium Palestyny i sąsiednich władza imperium ottomańskiego (Turcja). Do II wojny światowej Palestyną administrowali Brytyjczycy w ramach mandatu międzynarodowego. Potem nastąpiły nowe rozstrzygnięcia terytorialne. Na mocy rezolucji ONZ z listopada 1947 r. między Morzem Śródziemnym a Jordanem miały powstać dwa państwa – żydowskie i arabskie (palestyńskie).