Z nich jest Chrystus

"Izrael przez sam fakt istnienia świadczy o Bogu" – powiedział podczas wizyty w Auschwitz Benedykt XVI. Tak jednoznacznie sformułowane zdanie w ustach głowy Kościoła, jak i publiczna skrucha Jana Pawła II za antyżydowskie postawy katolików, to efekt półwiecznego dialogu i wzajemnego poznawania się Kościoła i Żydów.

W czasie niedawnej konferencji w Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu do Stefana Wilkanowicza podszedł młody naukowiec z Uniwersytetu Śląskiego ks. Grzegorz Ignatowski i podarował mu swoją wydaną własnym sumptem książkę zatytułowaną „Papieże o kwestii żydowskiej". Prezes Fundacji Kultury Chrześcijańskiej „Znak" postanowił ją upowszechnić i w porozumieniu z autorem opublikował ją w internecie na prowadzonej przez siebie stronie „Forum Żydzi–Chrześcijanie–Muzułmanie" (www.forum-znak.org.pl, zakładka „Polecamy").

Ks. Ignatowski zwięźle, publicystycznym niemal językiem, przybliżył dzieje dialogu Watykanu z Żydami w okresie pontyfikatów wszystkich powojennych papieży – Piusa XII, Jana XXIII, Pawła VI, Jana Pawła II i Benedykta XVI – więc niemal do ostatniej chwili. Według Wilkanowicza szczególna wartość książki płynie stąd, że dotychczas podobnego opracowania, i to dobrze napisanego, w Polsce brakowało.

Jak pisze w przedmowie ks. Jan Słomka, „druga wojna światowa i Holokaust stały się wstrząsem dla chrześcijan. Między innymi w jego efekcie dialog chrześcijańsko-żydowski zajął szczególne miejsce w Kościele katolickim". Oceniana niejednoznacznie postawa Piusa XII w czasie Zagłady stanowiła pierwszą przeszkodę na drodze ku porozumieniu. Dlaczego, skoro do Watykanu napływały po 1945 r. setki tysięcy podziękowań za ocalenie życia, Papieża oskarża się o zaniedbania w ratowaniu Żydów? Czy Papież milczał, bojąc się narazić nazistom, czy też była to przykrywka dla działań nieoficjalnych i zabiegów dyplomatycznych? Ks. Ignatowski wyjaśnia to w pierwszym rozdziale książki, by po tym wstępie podjąć już właściwy temat. Czytelnik dowie się, co motywowało Jana XXIII, kiedy zatrzymał samochód przed rzymską Synagogą Większą i pobłogosławił wychodzących z nabożeństwa Żydów i jakie znaczenie miała przygotowana przez niego deklaracja „Nostra Aetate", która stała się gruntem pod pojednawcze działania kolejnych papieży.