Policja u kardynała

Można odnieść wrażenie, że chęć skompromitowania Kościoła kogoś w Belgii poniosła za daleko, a w takich przypadkach efekt końcowy bywa odwrotny od zamierzonego.

Ostatni akt dramatu to doniesienie, jakie złożył do prokuratury kard. Godfried Danneels, do niedawna prymas Belgii. Zdecydował się na ten krok w związku z powtarzającymi się przeciekami, które rzucają cień na jego reputację. „Z powodu tych bezpodstawnych insynuacji, które zostały powtórzone nie tylko przez prasę krajową, ale i zagraniczną, reputacja kardynała ucierpiała nieodwracalnie” – powiedział jego rzecznik Hans Geybels. Episkopat ostrzegł, że jeśli okaże się, iż sprawcą przecieków jest ktoś z zespołu prowadzącego dochodzenie, Kościół nie pozostanie bezczynny.

Nie przypadkiem reakcja jest tak ostra. Oto bowiem najpierw na łamach dziennika „Het Nieuwsblad” ukazała się informacja, że w komputerze należącym do kard. Danneelsa znaleziono fotografię nagiej dziewczynki. Parę dni później „Het Laatste Nieuws”, największy dziennik Belgii, podał, że podczas rewizji w siedzibie archidiecezji Mechelen – na której czele stał do niedawna kard. Danneels – śledczy odkryli materiały dotyczące tzw. sprawy Dutroux. Nazwisko tego pedofila i mordercy jest, nie tylko w Belgii, symbolem największych zbrodni. W 2004 r. Marc Dutroux, oskarżony m.in. o porwania, torturowanie ofiar, gwałty i morderstwa, został skazany na karę dożywotniego więzienia. Śledczy nie zdołali jednak ustalić, czy działał w pojedynkę, czy też – jak sam utrzymuje – był jedynie pionkiem w dobrze zorganizowanej, sięgającej wysokich sfer siatce pedofilskiej.

Skąd się wzięły dokumenty

Kościół belgijski od paru miesięcy jest w bardzo trudnej sytuacji: podobnie jak w Irlandii, Austrii czy USA, tu również okazało się, że niektórzy duchowni popełnili przestępstwo molestowania nieletnich. Oskarżo­ny o pedofilię 73-letni dziś Roger Vangheluwe, biskup Brugii, przyznał się do winy i zrezygnował z kierowania diecezją. Ale sama, nawet bardzo luźna sugestia, że Kościół ma jakieś szczególne powody, by interesować się sprawą Dutroux, to coś o wiele poważniejszego. To rzucenie oskarżenia najcięższego kalibru. Nic więc dziwnego, że Kościół zareagował natychmiast, kategorycznie podkreślając, że ze sprawą Dutroux nigdy nie miał nic wspólnego.

Stanowczo odrzucono też wszelkie podejrzenia wobec kard. Danneelsa. Jeśli ktoś nadal miał wątpliwości, to szybko rozwiała je sama prokuratura. Okazało się, że „podejrzane” zdjęcie z jego komputera, przedstawiające skuloną pod prysznicem nagą dziewczynkę, to wysłana na konkurs fotografia artystyczna, autorstwa Laury Baudoux. Zdjęcie znajduje się w zasobach flamandzkiej telewizji VRT i jej wysoko ocenianego intelektualno-artystycznego kanału Canvas. Stamtąd automatycznie zostało przesłane na komputer kard. Danneelsa – co, według dziennika „Le Soir”, oficjalnie potwierdziła prokuratura, informując, że „jednym z priorytetów śledztwa było ustalenie, skąd pochodzi ta fotografia”.

Inaczej mają się sprawy z dokumentami z afery Dutroux. Materiały te, dotyczące autopsji dwóch jego ofiar, dziewczynek Julii Lejeune i Melissy Russo, były w świecie mediów dość dobrze znane, bo podczas procesu pedofila przekazano je dziennikarzom. Ale, jak twierdzi dziennik „De Morgen”, który to zbadał i opisał, do archiwów archidiecezji Mechelen trafiły prawdopodobnie drogą bardzo okrężną – z Watykanu. Stolica Apostolska miała je otrzymać od magazynu satyrycznego „The Sprout” – brytyjskiego miesięcznika ukazującego się w Brukseli.

„De Morgen” wiąże to z prześmiewczą opowiastką, która w  2004 r. ukazała się na łamach „The Sprout”. To nie Dutroux, pisała gazeta, porywał, wykorzystywał seksualnie i mordował dzieci, lecz 12 bardzo znanych i szanowanych belgijskich osobistości – tu padały nazwiska, m.in. kard. Danneelsa. Redakcja wysłała dokumenty sprawy Dutroux do Watykanu, prawdopodobnie licząc na jakąś reakcję. Tymczasem Watykan po prostu przesłał je do Mechelen. Władze belgijskie skądinąd skonfiskowały cały nakład owego numeru „The Sprout”.

Nieufność kardynała

W tej sytuacji najbardziej palące i najczęściej stawiane pytanie dotyczy właśnie przecieków: kto ich dokonał i w jakim celu? Czy komuś zależało na tym, by jak najbardziej skompromitować Kościół? Prokuratura obiecuje przeprowadzenie w sprawie przecieków odrębnego śledztwa.

Podstawowe dochodzenie, podobnie jak w innych krajach, prowadzone jest dwutorowo. Z jednej strony chodzi o ustalenie konkretnych przypadków molestowania i ich skali, z drugiej – ewentualnego ich tuszowania. Czy nie było tak, że zwierzchnicy podejrzanych księży lekceważyli doniesienia o tym, co się dzieje? Ofiary to właśnie zarzucają kard. Danneelsowi, który, jak wynika z ich zeznań, nie bardzo chciał dać wiarę ich relacjom. „Mówił, że możemy przynieść tysiące dokumentów, ale on i tak nie ma pewności, czy to nie jest czysta fantazja” – skarżyły się. Kardynał miał tak wyrazić się w styczniu 2000 roku, na spotkaniu z ofiarami.