W owym czasie...

Uprawnione są teorie, że Jezus nie urodził się wcale w Betlejem, tylko w Nazarecie. Ale ten Nazaret... czy jest to miasteczko warte wspomnienia, zwłaszcza gdy próbuje się przekonać słuchaczy, że człowiek, o którym opowiadamy, był mesjaszem i królem Izraela z linii Dawida? Jakkolwiek niedużym miasteczkiem było Betlejem, narodziny tam miały zupełnie inne apologetyczne znaczenie.

Rodząc się w Betlejem w wyniku zawiłej fabuły Łukasza, i prostej u Mateusza, Jezus przychodzi na świat w mieście króla Dawida, z którego rodu miał się narodzić mesjasz: ten, który odnowi królestwo Izraela. Obie Ewangelie podkreślają zresztą związek Jezusa z Dawidem na wiele sposobów. Wywodzą od niego genealogię aż do Józefa i Jezusa, choć ci sami Ewangeliści podkreślają, że Józef nie jest „biologicznym ojcem” Jezusa. Genealogia u Mateusza układa się w podwójny cykl siedmiu pokoleń, co nie tylko powtarza liczbę oznaczającą pełnię, ale też odnosi się do numerycznej wartości imienia Dawid, którą jest czternaście.

Trudno powiedzieć, czy większość – ale wielu badaczy uważa, że najprawdopodobniej Jezus urodził się jednak w Nazarecie. Skoro narodziny w Betlejem są kluczowym argumentem za tym, że Jezus był mesjaszem, automatycznie wzbudza to podejrzenia historyków. Nie można też jednak wykluczyć, że w zawiłej opowieści Łukasza jest prawda. Wiemy tak niewiele, że nie jesteśmy w stanie rozstrzygnąć.

Narodził się... ktoś ważny

Właściwie obaj Ewangeliści, mówiąc o narodzinach w Betlejem, wcale nie informują gdzie, ale kto się narodził. Betlejem – a zatem potomek Dawida, prawomocny król, inaczej niż władcy z rodu Heroda. O jego narodzinach opowiada się jak o narodzinach herosa. Autor chciał powiedzieć, że narodził się ktoś bardzo ważny, szczególny.

Odłóżmy na chwilę dogmaty i przyjrzyjmy się zagadnieniu narodzenia z dziewicy. Nie byłoby niemożliwe, by dziewczyna poczęła, nie osiągnąwszy na pozór dojrzałości płciowej. Biorąc pod uwagę niewielką wiedzę starożytnych o kobietach i płodności, mogli oni nie rozumieć, jak to się mogło stać. Nie da się jednak wykluczyć zajścia w ciążę w czasie pierwszej owulacji, a zatem przed wyraźnym znakiem osiągnięcia dojrzałości, którym jest miesięczne krwawienie. Jednak u Łukasza Maria mówi aniołowi, że „nie zna męża”, a u Mateusza od rozwodu powstrzymuje Józefa jedynie cudowny sen. Zatem oboje wiedzą, że ciąża Marii nie jest efektem ich przedmałżenskiego pożycia. Obaj autorzy zgodnie argumentują, że ten, który się rodzi, jest kimś niezwykłym, bo i niezwykłe było jego poczęcie z matki bez męża.

Że mówimy o kimś ważnym, świadczą też paralele między narodzinami Jezusa a dzieciństwem Mojżesza. Obydwu towarzyszy zagrożenie życia, którego unikają poprzez ucieczkę (czy do Egiptu, czy Nilem w koszyku). Obaj są adoptowani.