Polak z Oscarami

Stefan Kudelski podjął naukę w szwajcarskiej szkole średniej École Florimont w Genewie i jeszcze zanim zdał egzamin maturalny – zbudował własne laboratorium, w którym zajmował się m.in. urządzeniami do ekstrakcji pyłów z powietrza przy użyciu generatora wysokiej częstotliwości oraz do mierzenia dokładności zegarów przy użyciu generatorów kwarcowych. W 1948 r. rozpoczął studia na politechnice w Lozannie. W tym samym czasie na rynek weszły pierwsze magnetofony. Ale Kudelski postanowił w swym laboratorium zbudować własny. Już pierwszy własnoręcznie skonstruowany domowym sposobem magnetofon był strzałem w dziesiątkę i Stefan Kudelski sprzedał go podobno za 1000 franków. Nazwał go „Nagra”, od słowa nagrać. Tak się zaczęło. Od wyrabiania i sprzedaży coraz większej liczby i coraz lepszych magnetofonów Kudelski doszedł do własnej fabryki oraz produkcji seryjnej.

Sukcesy i nagrody

Jako pierwszy zastosował w urządzeniach, w których nośnikiem danych były taśmy magnetyczne, mechaniczne filtry do wyrównywania różnic pomiędzy prędkościami taśmy. Jego magnetofonami szybko zainteresowały się studia filmowe na całym świecie. Jednym z pierwszych filmów długometrażowych, podczas realizacji którego je wykorzystano, był „Czarny Orfeusz” z 1959 r.

Kudelski wprowadził też wiele systemów do synchronizacji kamery z magnetofonem. Niezwykła trwałość jego urządzeń, niezawodność oraz stabilność prędkości przesuwu taśmy magnetofonowej – osiągnięta dzięki nowatorskiej technologii nagrania toru pilotowego równolegle z nagrywanym dźwiękiem – przyczyniły się do ogromnego sukcesu magnetofonów „Nagra”.

Wynalazki Kudelskiego zrewolucjonizowały przemysł filmowy. Magnetofony „Nagra” gwarantowały precyzyjną synchronizację dźwięku z taśmą filmową, zapewniając tym samym studyjną jakość dźwięku podczas nagrań w plenerze. Stały się one podstawowym typem magnetofonów używanych przez reporterów radiowych i telewizyjnych oraz przez studia filmowe i studia nagrań na całym świecie. Za swoje osiągnięcia Stefan Kudelski otrzymał cztery nagrody amerykańskiej Akademii Filmowej – statuetki Oscara (1965, 1977, 1978, 1990), ponadto dwie nagrody przemysłu rozrywkowego Emmy, Złoty Medal L. Warnera i wiele innych znaczących wyróżnień. Warto tu wymienić „Skrzydła” – nagrodę, którą otrzymał w 2008 r. na Festiwalu Filmu Polskiego w USA (Polish Film Festival in America), który odbywa się od ponad 20 lat w Chicago. Nagroda ta przyznawana jest artystom polskim i pochodzenia polskiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie sztuki filmowej poza Polską, za „rozwinięcie skrzydeł”. Kudelski ma też kilka tytułów doktora honoris causa przyznanych mu przez różne uczelnie, w tym przez politechnikę w Lozannie, na której studiował.

Warto wiedzieć, że cały amerykański program kosmiczny również korzystał z magnetofonów z polską nazwą! Kudelski zbudował fabrykę, stał się zamożnym człowiekiem i znalazł się w poczcie stu geniuszy Szwajcarii („Gent Suisses”, 1998).

Założona przez Stefana Kudelskiego w latach 50. XX wieku firma funkcjonuje do dziś i jest liczącym się na rynku przedsiębiorstwem. Produkuje m.in.: najwyższej klasy rejestratory dźwięku, dekodery telewizji cyfrowej (w branży tej firmy Kudelskiego mają 40-procentowy udział w rynku), wzmacniacze elektroakustyczne, urządzenia elektroniczne klasy zarówno profesjonalnej, jak i najwyższej hi-fi oraz urządzenia taryfikujące do systemów parkingowych i organizacji ruchu.

Zawsze z dumą podkreślał swoje polskie pochodzenie i korzenie rodzinne. Ożenił się ze swoją siostrą cioteczną Lidią, uzyskując wcześniej indult papieski, dający w tym przypadku zgodę na ślub z blisko spokrewnioną osobą. Doczekali się piątki wspaniałych dzieci, z których najstarszy syn Andrzej w 1991 r. przejął stery zakładów po ojcu.