Z „Niedzielą” bliżej Kościoła i bliżej świata

Starania o wznowienie „Niedzieli”

Po październiku 1956 r. w sprawie wznowienia „Niedzieli” interweniował nawet kard. Stefan Wyszyński – prymas Polski, również Episkopat Polski upominał się o „Niedzielę” przez swoich delegatów w Komisji Wspólnej. A ks. Marchewka, po odwilży październikowej w 1956 r., przystępując do starań o wznowienie tygodnika, zorganizował zespół redakcyjny, w skład którego weszli znani w Polsce publicyści i pisarze. I zaczęło się wysyłanie pism do urzędów o wydanie pozwolenia na druk „Niedzieli”. Odbywały się też rozmowy ks. Marchewki i innych przedstawicieli redakcji z władzami państwowymi.

Po krótkim okresie rodzenia się nadziei narodu na lepszą przyszłość władze komunistyczne rozpoczęły jednak systematyczne ograniczanie wolności słowa. 23 kwietnia 1957 r.

ks. Marchewka został powiadomiony, że po zrealizowaniu części licznych zgłoszeń w sprawach zezwoleń na wydawnictwa katolickie możliwości przydziału papieru zostały w bieżącym okresie wyczerpane. Oznaczało to brak zgody na wydawanie „Niedzieli”. Tym razem więc wymówką władz był brak papieru.

W dalszych staraniach o wznowienie „Niedzieli” ks. Marchewka szukał poparcia m.in. u posłów katolickich. Ostatecznie postanowiono zwrócić się o interwencję do marszałka Sejmu PRL. 30 października 1957 r. doręczono mu memoriał, który został podpisany przez Zofię Kossak, ks. Antoniego Marchewkę i Antoniego Gładysza. Memoriał przedłożyła marszałkowi grupa posłów z własnym poparciem. List podpisali posłowie: Bolesław Jackiewicz, Józef Marek, Jan Miodoński, Józef Kędzierski, Paweł Wróbel, Zygmunt Nowakowski, Stefan Kisielewski, Jerzy Zawieyski, Miron Kołakowski, Kazimierz Król, Paweł Kwoczek, Zbigniew Makarczyk, Konstanty Morawski, Wanda Pieniężna, Kazimierz Skowroński, Antoni Gładysz.

22 maja 1958 r. ks. Marchewka wysłał kolejne pismo w sprawie „Niedzieli” do Głównego Urzędu Kontroli Prasy w Warszawie. Mimo tak dużego poparcia społecznego, również ówczesnych autorytetów, nadal nie było odpowiedzi na jego interwencje. Ks. Marchewka zanotował wtedy w pamiętniku: „Pozostawiając więc tę sprawę w rękach Boga, wierzymy, że nadejdzie kiedyś dzień sprawiedliwości i wolności, a wtedy na nowo wskrzeszona «Niedziela» będzie służyła sprawie Bożej ku pożytkowi zbawiennemu społeczeństwa katolickiego w Polsce”.

Są to ostatnie słowa z pamiętnika ks. Marchewki.

W oczekiwaniu na kolejną szansę

Drugi biskup częstochowski Zdzisław Goliński uważał sprawę reaktywowania „Niedzieli” za priorytetową dla życia religijnego. Wiele razy osobiście upominał się o tygodnik. Oczekiwanie na wznowienie „Niedzieli” trwało do 1981 r. Przez ten czas bp Stefan Bareła, trzeci ordynariusz częstochowski, oraz wierni czytelnicy „Niedzieli” upominali się o swoje pismo – m.in. w parafiach diecezji częstochowskiej w latach 70. wielokrotnie zbierane były podpisy poparcia dla starań o wznowienie tygodnika.

Na fali „Solidarnościowego” zrywu, w 1981 r., podjęto nowe, bardzo intensywne działania o wznowienie „Niedzieli”. Delegatem bp. Bareły do rozmów z władzami był ks. Ireneusz Skubiś, ówczesny diecezjalny duszpasterz akademicki, który nie szczędził sił, aby społeczeństwo katolickie w Polsce odzyskało swoje pismo. Bywało, że nawet 3-4 razy w tygodniu przemierzał trasę Częstochowa – Warszawa, aby stawić się w urzędach centralnych na trudne rozmowy.

Długo oczekiwana pozytywna decyzja została wydana 5 marca 1981 r., a pierwszy numer „Niedzieli” po 28-letniej przerwie ukazał się z datą 7 czerwca 1981 r. Redaktorem naczelnym tygodnika został ks. Ireneusz Skubiś, który zaczął organizować pracę redakcyjno-wydawniczą od podstaw. A nie zachowały się nawet archiwa poprzedniej redakcji, z powodu politycznych restrykcji stosowanych wobec pisma.

Z „Piwnicy” studenckiej do świata mediów

Można powiedzieć, że obecny Redaktor Naczelny wyprowadził pismo na świat z „Piwnicy” studenckiej, którą prowadził jako duszpasterz akademicki. W „Piwnicy”, mieszczącej się w suterenach domu biskupiego w Częstochowie, „łowił” redaktorów, przyszłych dziennikarzy i autorów dla wznowionej „Niedzieli”. A było to środowisko ważne dla całej Częstochowy. W „Piwnicy” studenckiej odbywały się bowiem otwarte spotkania z przedstawicielami wielkiego świata intelektualnego, ze słynnymi postaciami z różnych dziedzin nauki i kultury oraz z kręgów opozycji politycznej. Studenci przepisywali z kaset wygłoszone w DA referaty i w maszynopisach odbijanych przez kalkę rozpowszechniali je, narażając się funkcjonariuszom SB. Bywalcy „Piwnicy” i kościoła akademickiego w częstochowskich Alejach Najświętszej Maryi Panny do tej pory pamiętają spotkania ze słynnym felietonistą Stefanem Kisielewskim, który w sobie właściwy sposób, z ostrym humorem, miał odwagę publicznie krytykować poczynania władzy komunistycznej, a słuchacze nagradzali go oklaskami. Młodym Polakom o zniewolonych umysłach w mrocznych czasach komunistycznych przedstawiano w tym środowisku prawdziwe karty historii Polski. Z niepodległościowego podziemia wydobywano prawdę o Katyniu, Powstaniu Warszawskim, Cudzie nad Wisłą w 1920 r. Tak funkcjonowała wolna republika częstochowska, będąca kuźnią umysłów i charakterów.