Wierna Warszawa idzie już 300 lat

Długa historia „świętej drogi” z Warszawy ku Jasnej Górze oraz jej tajemnice zapisane i pokazane są na kartach jubileuszowego albumu pt. „300 lat wytrwałości. Warszawska Pielgrzymka Piesza 1711-2011”. Promocja tego wielkiego dzieła, ukazującego Warszawską Pielgrzymkę Pieszą w szerokiej perspektywie duchowej i historycznej, odbyła się na Jasnej Górze 5 lipca br., a więc na miesiąc przed wyruszeniem tej oczekiwanej, bo jubileuszowej, czyli 300. pielgrzymki. Album prezentowali jego autorzy: Grzegorz Górny i Janusz Rosikoń oraz o. Dariusz Cichor – definitor generalny Zakonu Paulinów – pomysłodawca albumu oraz konsultant merytoryczny, który zna pielgrzymkę zarówno z pozycji jej startu w Warszawie, z kościoła Świętego Ducha przy ul. Długiej (był przeorem warszawskiego klasztoru Paulinów, a zarazem kierownikiem pielgrzymki), jak i z perspektywy jej mety w Częstochowie (obecnie bowiem o. Cichor należy do konwentu jasnogórskiego).

Tekst i obraz

Autor tekstu – Grzegorz Górny podczas spotkania promocyjnego zwrócił uwagę, że treść albumu jest zbudowana na trzech płaszczyznach: narodowej, religijnej i egzystencjalnej. Wyjaśnił, że trzy wieki pielgrzymowania są wpisane w kontekst dziejów Polski ostatnich 300 lat. Perspektywa religijna ukazana została poprzez dzieje Zakonu Paulinów, Sanktuarium Jasnogórskiego, kultu maryjnego i Kościoła w Polsce. Kolejna perspektywa dotyczy konkretnych osób, poszczególnych pątników, którzy podejmowali trud pielgrzymowania na Jasną Górę.

Janusz Rosikoń – autor większości zdjęć zamieszczonych w jubileuszowym wydawnictwie – zwrócił uwagę, że album stanowi okazję, by także przez zdjęcia ukazać ogromną rolę Jasnej Góry w historii Polski. – Jest tu sporo zdjęć archiwalnych. Przeszukanie tych fotografii to była fascynująca praca, którą podjąłem z radością, ale nie bez obaw – powiedział. Dodał, że w sumie w albumie znalazło się ok. 500 zdjęć, wśród nich fotografia prezentująca niezwykłą pamiątkę – tablicę wotywną, dar pątników wędrujących w 1. Warszawskiej Pielgrzymce Pieszej w 1711 r. Najstarsze zdjęcie pochodzi z 1894 r. Album zawiera bowiem także kilkadziesiąt fotografii archiwalnych, należących zarówno do zbiorów paulińskich, jak i prywatnych.

Archiwa i rys historyczny

Na spotkaniu promocyjnym o. Dariusz Cichor nakreślił długą historię Warszawskiej Pielgrzymki Pieszej, która rozpoczęła się w 1711 r., i wyjaśnił: – Celem tego albumu jest przedstawienie pielgrzymki w formie jak najbardziej przystępnej dla szerszego grona czytelników nieznających szczegółów dziejów Ojczyzny, Kościoła czy pielgrzymki. Zwrócił uwagę, że publikacja została pomyślana również jako „pewna intelektualna prowokacja dla naukowców z różnych dziedzin do szczegółowych kwerend w odniesieniu do Warszawskiej Pielgrzymki Pieszej”. O. Cichor nie tylko chodzi w pielgrzymce, a więc czuje ją we własnych nogach, ale też osobiście przebadał dokładnie archiwa dotyczące pielgrzymki, szczególnie warszawskie. – Dokumentacja, którą miałem przyjemność od początku do końca rozeznawać, porządkować i opracowywać, w tej chwili – a prace zostały zakończone w 2003 r. – liczy 5 metrów bieżących materiału archiwalnego – wyjaśnił.

Oczywiście, klasztor warszawski posiada również bogate archiwum zdjęciowe, m.in. dzięki temu, że przeprowadzono wśród pielgrzymów akcję zbierania i przekazywania do archiwum pielgrzymki fotografii, zarówno bieżących, jak i historycznych.

Ogromne zasługi w gromadzeniu materiałów pielgrzymkowych – co docenili autorzy albumu – ma o. Melchior Królik, paulin, który od 1960 r. jest warszawskim pielgrzymem. Nie mogło go zabraknąć na spotkaniu promocyjnym. Podzielił się swoimi doświadczeniami z pielgrzymiej drogi i obliczył – ku zdumieniu słuchaczy – że w tym roku po raz 51. wyruszy z Warszawską Pielgrzymką Pieszą na Jasną Górę.

Świadectwa paulińskich pielgrzymów

Uczestnicy jasnogórskiego spotkania mogli wysłuchać ważnych świadectw innych ojców paulinów, którzy dobrze znają pielgrzymkową rzeczywistość. Zwrócono uwagę na rolę kard. Stefana Wyszyńskiego, prymasa Polski, który konsekwentnie walczył o to, aby pielgrzymki co roku mogły wychodzić z Warszawy, a w Częstochowie osobiście je witał. O. Józef Płatek i o. Melchior Królik wspominali m.in. pielgrzymkę z czasów gomułkowskich, której formalnie nie było. To ta z 1963 r., gdy władze stołecznej dzielnicy Śródmieście wydały oficjalny zakaz zorganizowania pielgrzymki. Generał Zakonu Paulinów zezwolił wtedy, by ojcowie i bracia zdjęli habity i szli w pielgrzymce w strojach cywilnych. Z błogosławieństwem warszawskiego przeora, o. Tadeusza Kubika, wyruszyło wtedy w drogę pięciu paulinów, wśród nich wspomniani wyżej ojcowie oraz o. Stefan Rożej, br. Wenanty Kruszewski i br. Michał Feldman. W omawianym albumie można zobaczyć wymowny dokument z 1963 r. – wezwanie o. Józefa Płatka do stawienia się na Kolegium Karno-Administracyjnym jako „obwiniony” z powodu „nieopuszczenia miejsca zgromadzenia”. Takich wezwań o. Płatek miał więcej.

Pielgrzymkowymi wspomnieniami dzielili się również o. Stanisław Turek oraz o. Zachariasz Jabłoński. O. Jan Pach natomiast, też z przeszłością pątniczą, przedstawił najstarsze i najnowsze publikacje pielgrzymkowe, m.in. wspomniał unikatową książkę Michała Balińskiego „Pielgrzymka do Jasnej Góry w Częstochowie odbyta przez Pątnika XIX wieku...”, wydaną w 1846 r., i zaprezentował egzemplarz najstarszego wydania książki Władysława Reymonta „Pielgrzymka do Jasnej Góry. Wrażenia i obrazy”, z 1895 r. Z najnowszych – wymienił „Idzie wierna Warszawa” Czesława Ryszki (2010).Wspominając swoją publikację pt. „Z notatnika pielgrzyma”, wydaną w Bibliotece „Niedzieli” (2003), o. Pach powiedział, że pielgrzymowanie jest wpisane w rytm bicia serca i życia narodu.

300. WPP, 6-14 sierpnia 2011 r.

Jubileuszowa – 300. Warszawska Pielgrzymka Piesza wyjdzie na szlak 6 sierpnia 2011 r. Dotrze na Jasną Górę 14 sierpnia. Przygotowania do tegorocznego jubileuszu trwały od dwóch lat, czego zewnętrznym znakiem jest ryngraf Matki Bożej, który pątnicy uroczyście otrzymują w drodze. W poprzednich latach były to ryngrafy brązowy i srebrny, a w tym roku będzie ryngraf złoty. W związku z jubileuszem Warszawskiej Pielgrzymki Pieszej 13 maja 2011 r. na Jasnej Górze odbyło się sympozjum naukowe. Przygotowywana jest specjalna wystawa, prezentująca historię pielgrzymowania z Warszawy do Częstochowy, którą wkrótce zobaczymy na Jasnej Górze.

Grzegorz Górny, Janusz Rosikoń, „300 lat wytrwałości. Warszawska Pielgrzymka Piesza 1711-2011”, Rosikon Press 2011. Książkę można zamawiać pod adresem: Rosikon Press, al. Dębów 4, 05-080 Izabelin-Warszawa, tel. (+48) 22 722-66-66, faks (+48) 22 722-66-67,biuro@rosikonpress.com,

www.rosikonpress.com .