Stolica pielgrzymek

Gdy 300 lat temu pierwsi warszawiacy wyruszyli pieszo w kierunku Jasnej Góry, na pewno nie spodziewali się, że przecierają szlak, którym podążać będzie niegdyś młodzież z Bemowa na rolkach. Zapewne ze zdumienia przecieraliby też oczy na widok radośnie wędrujących studentów, nawróconych przestępców, niepełnosprawnych czy maszerującego wojska w międzynarodowych barwach Sojuszu Północno-Atlantyckiego. – To z Warszawy wyrusza najwięcej pielgrzymów i najwięcej pielgrzymek. Można więc powiedzieć, że stolica Polski jest również stolicą pielgrzymek – podkreśla ks. Stanisław Jurczuk, przewodnik osób niepełnosprawnych.

Jeden cel, różne drogi

Kilkadziesiąt lat temu to właśnie najstarsza warszawska pielgrzymka, tzw. paulińska, gromadziła największą liczbę pątników w Polsce. Jednak reforma w Kościele sprawiła, że przeobrażeniom uległ również ruch pątniczy. Zmiany zaczęły się już pod koniec lat 60., kiedy to wyodrębniała się Akademicka Grupa, tzw. Siedemnastki. Kolejna związana była z powstaniem w 1980 r. Warszawskiej Akademickiej Pielgrzymki Metropolitalnej (WAPM), która obok paulińskiej jest obecnie największą pielgrzymką wychodzącą ze stolicy. – Te podziały są podyktowane względami praktycznymi oraz potrzebami duchowymi pątników – mówi Tomasz Krzyżak, który pierwszy raz na trasę trafił jako nastolatek w 1990 r., a teraz jest przewodnikiem trasy WAPM.

Warszawiacy, którzy nie lubią wielkich tłumów, mogą wybrać np. Praską Pielgrzymkę Rodzin „Totus Tuus”. – Dzięki stosunkowo małej liczbie uczestników nasza wędrówka ma prawdziwie rodzinny charakter. Sprzyja to nawiązywaniu bliskich kontaktów, a pątnicy spotykają się z serdecznym przyjęciem przez społeczności lokalne. Nikt nie musi spać w namiocie – zachwala Bogdan Niewiadomski, współorganizator pielgrzymki „Totus Tuus”. Z diecezji warszawsko-praskiej wychodzi też Pielgrzymka Pomocników Maryi. Co ciekawe, ma ona jeszcze starsze korzenie niż pielgrzymka paulińska, bo po raz pierwszy wyszła w 1657 r., czyli rok po ślubach króla Jana Kazimierza. Od czasów wznowienia jej w 1983 r. idzie historycznym pątniczym szlakiem.

Bardziej pokutnie

Współczesnych pielgrzymów z tymi sprzed 300 lat, oprócz celu, łączy również bagaż intencji. Od wieków warszawscy pątnicy niosą ze sobą zarówno prośby, jak i podziękowania dla Matki Bożej. – Wśród nich jest wiele osób, których drogi skrzyżowały się na szlaku – mówi ks. Jacek Siekierski, przewodnik WAPM. W drodze z Warszawy do Częstochowy zrodziło się wiele przyjaźni, powołań do życia w rodzinie, a także do kapłaństwa. Niektórzy pielgrzymi właśnie na szlaku zawarli sakrament małżeństwa, a kilka lat później na pielgrzymce ochrzcili swoje dzieci.

Piesze wędrowanie zawsze wiąże się z podjęciem wysiłku – zarówno duchowego, jak i fizycznego. To przede wszystkim są rekolekcje w drodze. Czas, kiedy człowiek zatrzymuje się w swoim życiu, aby na nowo szukać drogi do Pana Boga w ciszy własnego serca. – W pracy czy na studiach modlitwa niekiedy schodzi na plan dalszy, ale podczas pielgrzymki człowiek na nowo może odnaleźć radość modlitwy. A wtedy czas i trudności związane z pielgrzymką mijają szybko – mówi ks. Siekierski.

Aby ułatwić wędrówkę, tak by wierni mogli skupić się właśnie na modlitwie, powołano służby. Ich celem jest zadbanie o bezpieczeństwo i wygodę na szlaku. To dzięki nim pątnicy nie muszą troszczyć się o miejsce swojego noclegu, pomoc medyczną, zaopatrzenie w żywność czy przewóz bagażu. – Z tymi wygodami nie możemy jednak przesadzać. Pielgrzymka musi bowiem zachować charakter wotywny, pełen wyrzeczeń – podkreśla ks. Jacek Siekierski, rektor akademickiego kościoła św. Anny. – Chciałbym, aby nasza wędrówka nabierała bardziej pierwotnego i pokutnego charakteru.

Niezwyczajny sztab nadzwyczajnych ludzi

Przygotowania do największych warszawskich pielgrzymek ruszają pełną parą na kilka miesięcy wcześniej. – To największe logistyczne przedsięwzięcie w kalendarzu duszpasterstwa św. Anny. Dlatego też pracujemy nad nią niemal przez cały rok – podkreśla ks. Siekierski. Grono kierownicze spotyka się regularnie na plebanii kościoła akademickiego. Zebrania przypominają trochę posiedzenia jakiegoś nadzwyczajnego sztabu. Są tu nawet ludzie ze służby bezpieczeństwa! Jednak nie należy ich mylić z SB. Zamiast inwigilować, dbają o bezpieczeństwo, czyli pełnią rolę pielgrzymkowego „Security”. Muszą wiedzieć, gdzie na trasie znajduje się najbliższy komisariat policji i do kogo dzwonić, gdy coś złego się wydarzy. Jeszcze inni odpowiadają za łączność, kwatermistrzostwo (obiady i noclegi), sanepid, służby medyczne, zaopatrzenie oraz liturgię.

Ich trzon to osoby świeckie, które pielgrzymowanie dosłownie „wyssały z mlekiem matki”. Ich wieloletnie doświadczenie sprawia, że potrafią przewidzieć niemal wszystko i w porę zareagować. – Chodzimy już od tylu lat, mamy więc w głowie wszystkie alternatywne trasy, którymi awaryjnie możemy przeprowadzić pątników. Wiemy też, jak przewidywać, zapobiegać i reagować w trudnych sytuacjach – tłumaczy Tomasz Krzyżak. – Bezpieczne przeprowadzenie kilku tysięcy osób przez pół Polski nie jest wcale prostym zadaniem – dodaje ks. Siekierski.