Czy sekty nadal są groźne?

2. Emocjonalne (psychologiczne) – kulty oferują zaspokojenie podstawowych potrzeb emocjonalnych człowieka. Dają nowym członkom pozorne ciepło, koleżeństwo, opiekę i poczucie bezpieczeństwa, proponują określony cel życiowy. Szczególną troską obdarzają ludzi z marginesu społecznego. Dając im zrozumienie i wsparcie, oczekują w zamian pracy na rzecz grupy^[24]. Naturalną, ludzką potrzebą jest wyodrębnienie się z anonimowego tłumu i zyskanie poczucia, że jest się wyjątkowym. W początkowej fazie werbowania nowych członków, na ten aspekt sekty kładą szczególny nacisk. Zalewają potencjalnych adeptów lawiną komplementów, wyrażających zachwyt i uznanie^[25]. Sekta będzie rościć sobie prawo bycia jakby drugą rodziną dla jednostki. Będzie to przyciągać tych, których prawdziwa rodzina nie funkcjonuje prawidłowo^[26]. Istotną rolę odgrywają również czynniki estetyczne: kolorowe stroje, muzyka, tajemnicze obrzędy, taniec. Wszystko to sprawia, że osoby mające z tym kontakt „dobrze się bawią”. Tańczący w rytm muzyki członkowie sekt sprawiają wrażenie beztroskich i szczęśliwych^[27]. Jest to bardzo pociągające szczególnie dla młodych ludzi.

3. Społeczne – przywódcy sekt doskonale zdają sobie sprawę z tego, że człowiek jest istotą społeczną. Niemal każda sekta krytykuje istniejące stosunki społeczne: zepsucie relacji międzyludzkich, manipulacje polityczne, upadek wspólnot kościelnych, wszechobecną anonimowość, wyzysk pracowników w zakładach pracy. Tak negatywny obraz rzeczywistości wpędza w pesymizm. Wówczas proponuje się rozwiązanie – idealną grupę, która nigdy nie zawiedzie^[28]. Nowe ruchy religijne oferują też spełnienie potrzeby aktywności. Jest to ważne dla tych, których zdaniem Hassana można nazwać „działaczami”. Te jednostki dobrze czują się wtedy, gdy wykonują jakieś zadanie, osiągają ważne dla nich cele, realizują określone projekty. Do zadań takich należy: praca charytatywna, walka o pokój na świecie, zbieranie datków na budowę świątyni, działalność wydawnicza^[29].

4. Duchowe – sekty proponują „nową duchowość”. Jest ona odpowiedzią na tkwiącą w człowieku wrodzoną potrzebę transcendencji. Osoba wychodzi poza to, co tylko ziemskie i kieruje się ku temu, co nadzwyczajne i duchowe. Silna potrzeba wiary w Absolut, który jest wytłumaczeniem samego faktu stworzenia, jest nierozłącznie związana z człowieczeństwem. Każdy w pewnym momencie zaczyna zadawać sobie pytania o sens i cel życia. Nurtują nas wątpliwości dotyczące śmierci. Naprzeciw wszystkim tym zagadnieniom wychodzą nowe ruchy religijne, dostarczając intensywnych przeżyć religijnych, wprowadzając w świat pociągającej tajemnicy. Niemal wszystkie sekty w oficjalnych doktrynach zalecają rygorystyczną moralność oraz podkreślają aspekt wyrzeczenia^[30]. Oferują techniki medytacji, za pomocą których można osiągnąć niezwykłe doświadczenia religijne. Przywódca często proponuje również kierownictwo duchowe. Guru jest wówczas dla swoich wyznawców przewodnikiem. Pomaga podejmować trudne decyzje życiowe, wybacza błędy, rozwiązuje problemy^[31].

Powyższe zestawienie przyczyn wstępowania do sekt nie wyczerpuje tematu. Trzeba wziąć jeszcze pod uwagę czynniki związane z łatwowiernością i pochopnością nowych adeptów. Nie umieją oni dostatecznie dobrze odczytać prawdziwych intencji sekty, bezkrytycznie przyjmują poglądy innych. Nie szukają informacji o nowej grupie w różnych źródłach, naiwnie wierzą w niesprawdzone informacje. Krótko mówiąc, kolejną przyczyną popularności sekt jest lenistwo intelektualne i brak krytycznego spojrzenia^[32].

W publikacjach lubelskiego Centrum Przeciwdziałania Psychomanipulacji wśród przyczyn skuteczności sekt w pozyskiwaniu nowych członków wymienia się przesadne przekonanie o własnej odporności na sekty. Dana osoba jest pewna, że wszyscy inni są podatni na wpływ sekt poza nią. Wówczas taka postawa zaślepia, gdy rzeczywiście nawiąże kontakt z osobą werbującą do grupy kultycznej. Niebezpieczne jest również lekceważenie tego problemu, polegające na przekonaniu, że członkami sekt są tylko degeneraci i ludzie słabi psychicznie. Kiedy ktoś tak myślący spotka inteligentnego przedstawiciela grupy destrukcyjnej, nie będzie chciał uwierzyć, że to reprezentant sekty, który ma nieuczciwe zamiary^[33].

Odpowiedź na tytułowe pytanie, czy sekty nadal są groźne, brzmi – tak. Jednakże ludzie otrzymują coraz więcej narzędzi do skutecznego przeciwdziałania sektom. Jeśli profilaktyka nie okazuje się skuteczna i ktoś z najbliższych doświadcza groźnego wpływu grupy destrukcyjnej, zawsze można zgłosić się po poradę do jednego z licznych ośrodków pomocy działających na terenie Polski.

Dariusz Hryciuk – koordynator Centrum Przeciwdziałania Psychomanipulacji w Lublinie