Nie tak miało być

Panie Profesorze, wszyscy obecnie uważnie śledzimy to, co dzieje się za naszą wschodnią granicą. Jak Pan ocenia obecną sytuację na Ukrainie?

– Sytuacja na Ukrainie jest tragiczna. Obawiam się, że jest to konsekwentna realizacja programu nazwanego przez prezydenta Putina: „Euroazja od Lizbony do Władywostoku”, oczywiście zjednoczona pod przewodem wielkiego imperium rosyjskiego. Pierwszy etap, opanowanie Gruzji, udał się tylko częściowo, dzięki śmiałej wizycie śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego z prezydentami krajów Europy Środkowej w Tbilisi. Teraz stoimy wobec bardzo niebezpiecznej perspektywy rozwoju imperializmu rosyjskiego, odbudowy tradycji Trzeciego Rzymu. W tej sytuacji konieczna jest pełna mobilizacja całego społeczeństwa polskiego, pełna jedność działania w polityce zagranicznej i stanowcze domaganie się realizacji zobowiązań naszych sojuszników: Unii Europejskiej, USA i NATO. Miłosierny Boże, chroń naszą Ojczyznę.

„Smutno mi, że żyję nie w tej Polsce, o którą walczyłem” – te gorzkie słowa powtarza Pan na spotkaniach w całym kraju. Dlaczego?

– Bo nie jesteśmy krajem niezależnym, tylko wręcz skolonizowanym, taką w mojej ocenie mamy strukturę gospodarki. Do złudzenia przypomina mi ona strukturę krajów Trzeciego Świata, takich jak Burundi, Rwandy i innych krajów afrykańskich, gdzie jest
95 proc. kapitału bankowego, 90 proc. kapitału handlowego i minimalny procent własnych przedsiębiorstw produkcyjnych. U nas sytuacja wygląda podobnie. Jest nas coraz mniej, po prostu wymieramy, bo mamy tak niski przyrost naturalny, straciliśmy naszą markę w świecie. Nie tak miało być.

Coraz więcej osób podziela chyba Pana opinię, bo na spotkania z Panem przychodzą tłumy. Porozmawiajmy zatem o przyczynach. Transformacja?

– Niestety, nie była ona przeprowadzona uczciwie i racjonalnie. Poświęciłem temu zagadnieniu całą książkę i nie bez przyczyny nosi ona tytuł Patologia transformacji.

Kapitalizm w Polsce wprowadziła przecież ta sama partia, która przez całe powojenne lata budowała socjalizm. Zanim podpisano porozumienie Okrągłego Stołu, już w grudniu 1988 r. wprowadzono wolny rynek i zezwolono na powstawanie wszelkiego typu przedsiębiorstw prywatnych. Wkrótce potem powstało dziewięć banków komercyjnych, które udziełały kredytów na funkcjonowanie tzw. nomenklaturowych przedsiębiorstw, tworzonych przez partyjnych dyrektorów i działaczy. Aktualne badania wskazują, że ponad 60 proc. średniej wielkości przedsiębiorstw w Polsce jest w posiadaniu dawnej partyjnej nomenklatury lub osób z nimi związanych.

Ale przecież transformację ustrojową przeprowadzała strona solidarnościowa, rząd opozycjonisty Tadeusza Mazowieckiego i kolejne, a całość nosiła nazwę „plan Balcerowicza“ – od nazwiska solidarnościowego wicepremiera odpowiedzialnego za główne „reformy“.

– Dr Leszek Balcerowicz w latach 1980–1981 pracował w Instytucie Badań nad Marksizmem i Leninizmem przy KC PZPR, ale był także na stypendium w USA dla młodej polskiej kadry naukowej. Te stypendia były bardzo mądrze pomyślane – jeśli ktoś przyjeżdżał wówczas z Polski na cały rok do USA, to szybko przekonywał się o wyższości systemu wolnego rynku i autentycznej demokracji nad komunistyczną rzeczywistością. Dr Balcerowicz realizował, jednak z pewnymi zmianami, plan prywatyzacji i likwidacji inflacji opracowany – na zlecenie reprezentanta wielkiego kapitału miliardera i spekulanta giełdowgo George’a 
Sorosa – przez profesora Harvardu Jefrrey’a Sachsa. George Soros był w Polsce już w maju 1988 r., spotkał się z gen. Jaruzelskim i premierem Rakowskim i uzgodnił z nimi projekt przekształcenia ustroju dążącej do socjalizmu Polski na wolnorynkowy ustrój kapitalistyczny.

Jak wyglądała praktyka prywatyzacji?

– Zastosowano tę samą konwencję, która była stosowana w Afryce. Obserwowałem to z bliska, kiedy w latach 80. pracowałem jako ekspert ONZ w krajach centralnej Afryki. To działało tak: przyjeżdżają przedstawiciele wielkich korporacji, dają łapówki i kupują określony zakład za
10–15 proc. jego wartości, a najlepsze ewentualnie konkurencyjne przedsiębiorstwa likwidują w ramach tzw. wrogiego przejęcia – to znaczy po kupnie marginalizują lub nawet likwidują ich produkcję. Tak w Polsce zlikwidowano na przykład fabrykę telefonów ZWUT w Węgrowie czy Zakład Komputerowy Elwro we Wrocławiu, gdzie zostawiono jedynie marginalną produkcję przewodów. Sprywatyzowano za minimalną cenę w ten sposób wiele fabryk i zakładów, nawet cukrownie i huty, nie mówiąc o doprowadzeniu do bankructwa stoczni czy kopalni. Poza tym błędna polityka finansowa w stosunku
do przedsiębiorstw państwowych doprowadziła do upadku ponad 600 firm powstałych w okresie PRL, w tym kilkadziesiąt firm techniki elektronicznej. Ostateczny efekt tego i również powszechnej korupcji to polska gospodarka identyczna ze strukturą gospodarczą powtórnie skolonizowanych krajów pokolonialnych.

A banki i handel?

– Niestety, też są w olbrzymiej większości opanowane przez zagraniczny kapitał. Poza polskimi SKOK-ami i Bankami Spółdzielczymi mamy tylko trzy banki polskie wśród 56 działających w Polsce, w tym tylko jeden bank ze stuprocentowym kapitałem polskim. Mamy tylko dwa polskie supermarkety, wielki handel jest więc też opanowany przez zagraniczny kapitał. Pamiętajmy, że jedno miejsce pracy w supermarkecie to odpowiednik 5–6 miejsc pracy w prywatnym małym i średnim handlu. Tak popularna obecnie portugalska Biedronka jest już trzecim największym przedsiębiorstwem w Polsce, a ma szansę zostać wkrótce pierwszym. Przez to jeszcze w tym roku prawdopodobnie upadnie wiele polskich małych sklepów.