Czas się obudzić

WIESŁAWA LEWANDOWSKA: – W całej swej karierze wojskowej, naukowej i eksperckiej pozostaje Pan niezmiennie surowym krytykiem, jeśli chodzi o stan bezpieczeństwa narodowego III RP.

Dwa lata temu w rozmowie z „Niedzielą” postawił Pan bardzo niepopularną i krytykowaną tezę, że my tu, w Polsce, wciąż tylko śpimy i śnimy o tym, że jesteśmy bezpieczni... Czy obudziliśmy się wreszcie?

DR GRZEGORZ KWAŚNIAK: – Myślę, że naród już się chyba budzi, ale największym problemem są obecnie sprawujące w Polsce władzę lewicowo-liberalne elity, które pomimo tego, że widzą, co się dzieje, z różnych względów nie potrafią wyciągnąć prawidłowych wniosków i podjąć skutecznych działań.

– W swych publikacjach, poczynając od 2005 r., ostro krytykuje Pan lekkomyślne i beztroskie podejście kolejnych rządów do spraw bezpieczeństwa państwa; utrzymuje Pan, że to chaotycznie narastający i pogłębiający się proces. Od którego momentu można mówić o naprawdę realnym zagrożeniu dla naszego bezpieczeństwa?

– Uważam, że zagrożenie naszego bezpieczeństwa zaczęło narastać już od początku roku 2000, i to pomimo wstąpienia Polski do NATO, a może właśnie z tego powodu, ponieważ właśnie wtedy zapanowało usypiające nas poczucie bezpieczeństwa, wynikające z przekonania, że sojusznicy zawsze nas obronią. Bezcelowa jest zatem jakakolwiek własna aktywność zmierzająca do budowy swojego bezpieczeństwa militarnego. W 2009 r., jako pracownik Akademii Obrony Narodowej, naraziłem się już ostatecznie, publikując w „Rzeczpospolitej” artykuł pt. „Polska armia nie istnieje”. Niestety, dzisiaj ta sytuacja jest jeszcze gorsza... To, co wtedy napisałem – choć zostałem odsądzony od czci i wiary i musiałem odejść z wojska – dziś potwierdza się w zupełności.

– I wciąż wygląda to tak, jakby nikomu z rządzących nie zależało na silnej armii, na obronie kraju?!

– Prawdę powiedziawszy, nie mieliśmy w III RP, z wyjątkiem Romualda Szeremietiewa, naprawdę kompetentnych i zarazem odważnych ministrów obrony narodowej. Ostatnio minister Tomasz Siemoniak razem z Biurem Bezpieczeństwa Narodowego próbują wprawdzie robić coś w tym zakresie, ale z zaskakująco miernym skutkiem. Można odnieść wrażenie, że szumnie zapowiadane działania niezbyt im się udają.

– Bo i sam naród się ich nie domaga... A szef BBN dopiero po „ukraińskiej lekcji” mówi o potrzebie budzenia obronnego patriotyzmu Polaków poprzez wspomaganie patriotyczno-militarnych organizacji, dotąd raczej niecieszących się choćby symbolicznym wsparciem obecnego rządu.

– Nadal nie wierzę w jakąkolwiek przychylność dla tego rodzaju obywatelskich inicjatyw ze strony rządu Platformy Obywatelskiej. Jak zwykle może pojawić się co najwyżej kilka pozornych działań podporządkowanych poprawianiu wizerunku samego rządu, jednak – jestem o tym przekonany – akurat tej władzy zupełnie nie zależy na jakichkolwiek obywatelskich inicjatywach, wręcz przeciwnie: nie chce i boi się ich.

– Nie chce zatem zorganizowanej przez samych obywateli obrony terytorialnej kraju?

– Obrona terytorialna jest silną formą samoorganizacji społeczeństwa, a rząd Donalda Tuska boi się własnego narodu i podejmuje działania polegające raczej na rozbijaniu, dzieleniu narodu niż na integrowaniu i wspieraniu społecznej aktywności, bo a nuż obróci się ona przeciwko rządowi... Nie jest więc dziś możliwe, aby np. system pododdziałów strzeleckich mógł w sposób zintegrowany funkcjonować w skali całego kraju, choć lokalnie mamy wiele naprawdę wspaniałych tego typu patriotyczno-paramilitarnych grup. Wszystkie działają ku chwale ojczyzny prywatnie i na własny rachunek.

– Generalnie biorąc, wydaje się, że patriotyzm nie jest cechą współczesnych młodych Polaków, którzy okazują raczej niechęć do wojska, a więc i do obrony kraju...

– W tej sprawie mimo wszystko jestem optymistą. Uważam, że tej naszej, często zagubionej młodzieży trzeba tylko trochę pomóc, wskazać kierunek. Kłopot polega na tym, że nie wystarczą rozproszone drobne inicjatywy oddolne. Aby ów uśpiony patriotyzm mógł się w razie potrzeby przerodzić w siłę obronną, potrzebna jest polityczna wola oraz konkretne działania rządu, reanimujące społeczną gotowość do obrony kraju. Szczerze powiedziawszy, bardziej wierzę w spontaniczną gotowość obronną narodu niż w przygotowywane przez nasze władze systemy obrony kraju...

– Jako specjalista w zakresie strategicznego zarządzania bezpieczeństwem narodowym jest Pan bardzo surowym krytykiem obecnego stanu bezpieczeństwa Polski. Naprawdę niewiele zmieniło się na lepsze od czasu wstąpienia Polski do NATO?

– Nasze wstąpienie do NATO, oczywiście, przyniosło wiele korzyści, ale też i to złudne, naiwne poczucie bezpieczeństwa, prowadzące do swoistego „rozleniwienia” elit politycznych, które przecież powinny dostrzec złożoność sytuacji, obiektywnie ocenić zarówno samo NATO oraz zachodzące w nim zmiany, jak i nasze miejsce w tym sojuszu. Jednak polskie elity członkostwo w NATO potraktowały wyłącznie jako propagandę swego sukcesu i legitymizację swojej władzy. Dlatego też już przez 15 lat Polacy są zapewniani wyłącznie o tym, że wreszcie są naprawdę bezpieczni.

– A jednak nie są...?

– Okazuje się, że w Polsce zupełnie nie przejęto się faktem, iż sojusz w ostatnich kilku latach bardzo osłabił swe możliwości. Jego wiarygodność i wewnętrzna solidarność mocno osłabły. Tymczasem u nas wciąż króluje naiwna wiara, że „sojusznicy nas obronią”. O tym, że powinniśmy tę naiwność zastąpić realistycznym myśleniem, mówiłem już kilka lat temu, tymczasem dopiero 11 listopada ub.r. prezydent Bronisław Komorowski w swoim wystąpieniu ogłosił „doktrynę Komorowskiego”, czyli delikatnie zanegował tę naszą bezkrytyczną wiarę w sojuszników oraz naszą NATO-wską specjalizację, czyli polskie misje wojskowe.

– Lepiej późno niż wcale.

– To prawda. Niemniej choć dostrzeżono problem i oficjalnie go obwieszczono, to jednak nadal trwa to rozleniwienie w podejściu do spraw bezpieczeństwa Polski – nie podjęto żadnych konkretnych działań. Z początkiem tego roku np. weszła w życie reforma systemu kierowania i dowodzenia Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej, wprowadzająca rozwiązania typowe dla armii ekspedycyjnych, w których obowiązuje zastosowany właśnie w Polsce podział na dowództwo operacyjne i generalne. Dlaczego, skoro prezydent właśnie skrytykował ekspedycyjność? Czy więc nadal polska armia ma się przygotowywać przede wszystkim do misji zagranicznych, a nie do obrony własnego kraju?