Między wiarą a miłosierdziem

Te liczne doświadczenia dobroci i łaskawości Boga w pokoleniach Izraela utrwalone zostały w ciągu wieków na piśmie, w księgach Starego Testamentu. Pełnia objawienia miłosierdzia Bożego dokonuje się przez Osobę Syna Bożego. Jezus Chrystus przez swoją naukę, czyny i śmierć na krzyżu objawił ludziom miłosierną miłość Ojca w pełnym blasku i w najdoskonalszy sposób. Te wydarzenia zbawcze Chrystusa utrwalili z kolei na piśmie Jego uczniowie w natchnionych księgach Nowego Testamentu i przekazali tym samym tę prawdę następnym pokoleniom. Miłosierdzie Boże objawia się nadal i urzeczywistnia w Kościele i przez Kościół, a doświadczają go na przestrzeni wieków kolejne pokolenia nowego ludu Bożego.

Znak i narzędzie zbawienia

Kościół jest przedłużeniem zbawczej misji Chrystusa. Zbawiciel swoją działalnością i śmiercią objął całą ludzkość, ale to dzieło zbawcze nie zatrzymało się na tajemnicy paschalnej Jego męki, śmierci i zmartwychwstania. Wolą Zbawiciela było, by było ono kontynuowane w ciągu wieków aż do końca czasów, żeby wszyscy ludzie mogli osiągnąć zbawienie. W tym właśnie celu Chrystus ustanowił Kościół – upoważnił i zobowiązał swoich Apostołów i ich następców, by to dzieło prowadzili dalej. Ponieważ dzieło zbawienia jest w swej istocie przejawem miłosierdzia Bożego, misja zbawcza zlecona Kościołowi przez Chrystusa jest kontynuacją dzieła miłosierdzia Bożego, Kościół wyznaje to miłosierdzie i głosi je. Sam fakt ustanowienia Kościoła, jego istnienie i prowadzona działalność, jest dalszym przejawem i dowodem miłosierdzia Bożego względem kolejnych pokoleń ludzkich. Zbawiciel znał i rozumiał dobrze braki, słabości i potrzeby ludzkiej natury. Pragnąc im zaradzić, ustanowił Kościół.

Pół wieku od zakończenia Soboru Watykańskiego II pozwala na nowo spojrzeć na tę misję Kościoła wobec świata i każdego człowieka, głosić z ufną wiarą miłosierdzie Boże, dlatego zrządzeniem Bożej Opatrzności 50. rocznicę rozpoczęcia soboru Kościół uczcił przez Rok Wiary, a w 50. rocznicę jego zakończenia przeżywamy Rok Święty Miłosierdzia.

W liście apostolskim „Porta fidei” z 11 października 2011 r. Ojciec Święty Benedykt XVI ogłosił Rok Wiary. Rozpoczął się on 11 października 2012 r., w 50. rocznicę otwarcia Soboru Powszechnego Watykańskiego II, a zakończył się 24 listopada 2013 r., w uroczystość Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata. Rok ten stał się doskonałą okazją ku temu, by wszyscy wierni głębiej zrozumieli, że fundamentem wiary chrześcijańskiej jest „spotkanie z wydarzeniem, z Osobą, która nadaje życiu nową perspektywę, a tym samym decydujące ukierunkowanie” (Benedykt XVI, „Deus caritas est”, 1). Wiarę, opartą na spotkaniu ze zmartwychwstałym Jezusem Chrystusem, można odkrywać w jej integralności i w pełnym blasku. „Również w naszych czasach wiara jest darem, który trzeba na nowo odkryć, pielęgnować i dawać o nim świadectwo”, ażeby Pan „sprawił, że każdy z nas doświadczy z radością, jak pięknie jest być chrześcijaninem” (Benedykt XVI, homilia w święto Chrztu Pańskiego, 10 stycznia 2010 r.). Rozpoczęcie Roku Wiary zbiegło się z pełnym wdzięczności upamiętnieniem dwóch wielkich wydarzeń, które ukształtowały oblicze Kościoła naszych dni: 50. rocznicą otwarcia Soboru Watykańskiego II, który zwołał św. Jan XXIII (11 października 1962 r.), i 20. rocznicą ogłoszenia Katechizmu Kościoła Katolickiego, ofiarowanego Kościołowi przez św. Jana Pawła II (11 października 1992 r.).

Główne przesłanie

11 kwietnia, w wigilię II Niedzieli Wielkanocnej, w Święto Bożego Miłosierdzia Roku Pańskiego 2015, papież Franciszek ogłasza Rok Święty Miłosierdzia. Zostanie on rozpoczęty 8 grudnia 2015 r. – w uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Papież Franciszek napisał, że wybrał datę 8 grudnia, ponieważ zbiega się ona z 50. rocznicą zakończenia Vaticanum II.

Papieska bulla „Misericordiae vultus” – zapowiadająca Nadzwyczajny Jubileusz Miłosierdzia – ukazuje Boże Miłosierdzie jako główne przesłanie Pisma Świętego i nauczania Jezusa. Miłosierdzie nie jest słowem abstrakcyjnym, ale obliczem, które trzeba rozpoznać, kontemplować i któremu trzeba służyć. Motto Roku: „Miłosierni jak Ojciec” pięknie łączy się z zachętą do otwarcia Drzwi Miłosierdzia. Bulla opisuje Kościół cierpliwy, pocieszający i przebaczający, jako wiarygodny znak Bożego Miłosierdzia. Papież Franciszek przypomina o uczynkach miłosierdzia względem duszy i ciała, apeluje o nawrócenie do ludzi mocno oddalonych od Bożej łaski. Ojciec Święty otworzy Drzwi Święte w 50. rocznicę zakończenia Soboru Watykańskiego II, ponieważ Kościół czuje potrzebę żywego wspominania tej chwili – wtedy bowiem zaczynał się nowy bieg jego historii. Ojcowie zgromadzeni na soborze czuli potrzebę, silną jak prawdziwy powiew Ducha Świętego, mówienia o Bogu do ludzi ich czasów w sposób bardziej zrozumiały. 

Jezus w centrum

Jezus Chrystus jest ikoną Miłości Miłosiernej Ojca. Zarówno Rok Wiary, przeżywany w 50. rocznicę rozpoczęcia Vaticanum II, jak i Rok Miłosierdzia – w 50. rocznicę zakończenia soboru – koncentrują się na Osobie Jezusa Chrystusa, który jest punktem odniesienia dla historii zbawienia całego świata oraz indywidualnie dla każdego człowieka.

Rok Wiary pomagał przyczynić się do nawrócenia na nowo do Pana Jezusa i odkrycia wiary, aby wszyscy członkowie Kościoła stali się autentycznymi i radosnymi świadkami zmartwychwstałego Pana w dzisiejszym świecie, potrafiącymi wskazać tak licznym osobom poszukującym bramę wiary, otwierającej człowiekowi oczy na Jezusa Chrystusa, który jest z nami „przez wszystkie dni, aż do skończenia świata” (Mt 28, 20). „Swoją miłością Jezus Chrystus przyciąga do siebie ludzi z każdego pokolenia: w każdym czasie zwołuje On Kościół, powierzając mu głoszenie Ewangelii, nakazem, który zawsze jest nowy. Z tego względu także dziś potrzeba bardziej zaangażowania Kościoła na rzecz nowej ewangelizacji, aby na nowo odkryć w wierzeniu radość i odnaleźć zapał do przekazywania wiary” („Porta fidei”, 7).

Rok Miłosierdzia wskazuje na Osobę Jezusa Chrystusa, który daje Miłość i uczy, jak miłować. Prawda o miłosierdziu Bożym jest szczególnie cenna w czasach obecnych, w których ludzie uwikłani są w różnego rodzaju zło i nie znajdują innej drogi wyzwolenia niż zawierzenie Bożemu Miłosierdziu. Naprzeciw tym oczekiwaniom i odczuciom wielu wierzących wychodzi nauka Kościoła na temat Bożego Miłosierdzia. Szczególnym wyrazem tej nauki jest encyklika o Bożym Miłosierdziu św. Jana Pawła II „Dives in misericordia”. W dzisiejszych przełomowych czasach tajemnicę Bożego Miłosierdzia należy bliżej rozważyć i ukazać jej głębię współczesnej ludzkości, by w Chrystusie Zbawicielu i przez Niego ponownie zwrócić i zbliżyć ludzi do Ojca Niebieskiego. Godność człowieka i jego powołanie stają się w pełni zrozumiałe tylko przez jego egzystencjalny związek z Bogiem, a to jest możliwe dzięki Chrystusowi, który w swojej Osobie objawił nam tajemnicę Ojca i Jego miłości.

Sobór Watykański II jest swego rodzaju odpowiedzią na pytanie o Kościół – kim on jest i jaka jest jego misja. Na progu Roku Świętego Miłosierdzia można powiedzieć, że Kościół jest swego rodzaju przestrzenią Bożego Miłosierdzia. Bo to właśnie on w ramach swej misji zbawczej uświadamia sobie potrzebę głoszenia i świadczenia Bożego Miłosierdzia jako zbawiennej prawdy wiary, która zdolna jest przezwyciężyć wielorakie kryzysy i niepokoje ludzkich serc. Kościół ma prawo i obowiązek odwoływać się do miłosierdzia Bożego w obliczu wszelkich form i przejawów zła fizycznego i moralnego oraz wszelkich zagrożeń niepokojących dzisiejszą ludzkość. Kościół, kontynuujący zleconą mu przez Chrystusa misję zbawczą, głosi i wyznaje miłosierdzie Boże w całej prawdzie. Czyni to przez nauczanie, które jest odzwierciedleniem prawdy zawartej w Biblii. Szczególną formą wyznania miłosierdzia Bożego przez Kościół jest oddawanie czci Boskiemu Sercu Jezusa, w którym w sposób najbardziej przekonujący i konkretny objawiła się miłosierna miłość Ojca. Miłość ta stanowiła centralną treść mesjańskiego posłannictwa Chrystusa. W tym wyznaniu i głoszeniu miłosierdzia Bożego dużą wagę przywiązuje Kościół do świadomego i dojrzałego uczestnictwa w Ofierze Eucharystii i sakramencie pokuty. Gdy uczestniczymy w Eucharystii, przeżywamy i głosimy śmierć Zbawiciela, jednoczymy się z Nim i w ten sposób pozwalamy się ogarnąć Miłości, która jest potężniejsza od śmierci. To spotkanie i zjednoczenie się ze Zbawicielem ułatwia nam sakrament pokuty, w którym człowiek w sposób szczególny doświadcza miłosierdzia Bożego. Kościół stara się również to miłosierdzie świadczyć bliźnim, ponieważ Chrystusowe błogosławieństwo miłosiernych jest nawiązaniem do czynienia miłosierdzia. Kościół nie tylko głosi prawdę o miłosierdziu Bożym, ale też pamięta o modlitwie. Jest prawem i powinnością Kościoła błagać w modlitwach o miłosierdzie Boże. Kościół odwołuje się do tej Ojcowskiej miłości, którą objawił nam Chrystus w swoim posłannictwie i tajemnicy paschalnej. Każdy człowiek jest wezwany w Kościele do korzystania z miłosierdzia Bożego i do stawania się człowiekiem z wyobraźnią miłosierdzia.