Powołanie i tożsamość katechety

Umiejętność urozmaicenia zajęć szkolnych i pozaszkolnych dotyczy organizowania wycieczek (krajoznawczych, naukowych czy pielgrzymek). Katecheta utalentowany w tym kierunku zamienia się w prawdziwego przewodnika. Umie zainteresować, wręcz zachwycić treściami, które przybliża z przejęciem i znawstwem, gdyż sam całym sercem angażuje się w prezentowane wartości.

Z powodzeniem mobilizuje dzieci i młodzież do udziału w uroczystościach szkolnych, takich jak: inauguracja i zakończenie roku szkolnego, rocznice i święta lokalne czy państwowe, olimpiady, konkursy, koła zainteresowań. Jest także w pełni oddany uroczystościom czy inicjatywom religijnym organizowanym w parafii. Chodzi zwłaszcza o rekolekcje, odpust, Tydzień powołań, religijne akcje, konkursy, olimpiady katechetyczne itp. Jest „duszą” tej działalności mającej na celu pełniejsze i szybsze dojrzewanie zarówno osobowe, jak i społeczne wychowanków.

Utożsamienie katechety z misją Kościoła

Katecheta jako sługa i zwiastun słowa Bożego głosi radosną nowinę o zbawieniu w imieniu Chrystusowego Kościoła. Wymaga ona przyporządkowania całego życia wartościom najwyższym. „Nasza bowiem ojczyzna jest w niebie” (Flp 3,20). Głosząc Chrystusa uczniom sam także powinien z dnia na dzień wzrastać w Jego przyjaźni. Dobry katecheta identyfikuje się z młodym Kościołem – młodzieżą szukającą Chrystusa jako swojego Mistrza, z miejscem (szkołą) i czasem – z żyjącymi w ponowoczesności – w kulturze Internetu i SMS-ów. Katecheta kochający swoją Ojczyznę rozważnie i odpowiedzialnie, a także z pietyzmem odnosi się do dziedzictwa narodowego. Szanuje zarówno piękno języka ojczystego, jak i rodzime, trwałe wartości wychowawcze: zasady, wzorce, ideały. zwłaszcza zrealizowane w świętych. Wychowankowie, gdy się przekonają, że ich katecheta jest tożsamy z tym, co głosi, szukają w nim oparcia, upewnienia, poczucia bezpieczeństwa, a także (bezwiednie) wzorca dla siebie. Czekają na pełne zrozumienie i akceptację. Gdy pojawia się w ich życiu kolejny kryzys, a prawdy, wartości i normy przekazywane przez katechetę wydają się za trudne, rodzą bunt i nastawienie negatywne, natarczywie weryfikują jego tożsamość. Krytycznie obserwują jego postawy i zachowanie.

Wychowankowie z dużą precyzją odczytują tożsamość katechety na podstawie znaków czytelnych w jego postawach i działaniu:

a) w przestrzeni wiary przekonuje ich o tym zgodność głoszonych przez niego prawd wiary z jego życiem osobistym;

b) w dziedzinie etosu zawodowego katecheta potwierdza swoją tożsamość w oczach swoich wychowanków poprzez autentyczność własnych postaw moralnych; przez przejrzystość wewnętrzną przejawiającą się w szczerości; konsekwentne przestrzeganie głoszonych prawd, zasad i norm, a także przez zgodność przekazywanych prawd i norm postępowania z nauką Kościoła.

* * *

Najważniejszą sprawą w powołaniu katechety są głębokie przekonania religijne, przenikające jego światopogląd, zakorzenione w konsekwentnie przestrzeganej hierarchii wartości, uobecniającej się w codziennym postępowaniu. Przyjaźń z Chrystusem nacechowana głęboką zażyłością, zapał i gorliwość apostolska, wyzwalająca radość i entuzjazm stanowią najistotniejszy motyw, moc i światło, które ma wkładać w przekazywane słowa. Stają się one wtedy przekonujące, a przynajmniej niepokoją, zaciekawiają, inspirują jego uczniów i wychowanków do osobistej refleksji i dalszych poszukiwań.

Katecheta nie powinien nawet marzyć o tym, by wieńczyć wszystko sukcesem, ale tym bardziej musi się utożsamiać ze sługą nieużytecznym. Wystarczy, że uczyni wszystko, co do niego należy. Resztę powinien zawierzyć Panu, który w swoim czasie dokona spełnienia zbawczego dzieła. Jego obowiązkiem jest sianie Bożego słowa. Kto inny będzie podlewał − Pan Bóg da wzrost. Istnieje tzw. efekt uśpionego ziarna. Zasiane w niekorzystnych warunkach może długo czekać na wykiełkowanie i wzrost. To nic, że sam tego nie doczeka. Musi wytrwale siać. Powinien czynić to z wiarą i nadzieją, z sercem przepełnionym miłością. Resztę zostawia Panu Bogu.

Ks. prof. dr hab. Mieczysław Rusiecki - wykładowca w Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach i w Wyższym Seminarium Duchownym

Bibliografia

Gordon Th., Wychowanie bez porażek. Rozwiązywanie konfliktów między rodzicami a dziećmi, tłum. i wstęp Alicja Makowska, Elżbieta Sujak, IW PAX, Warszawa 2003.
Kard. Joseph Ratzinger, Wiara i teologia w naszych czasach, [w:] Encyklopedia Chrześcijaństwa. Historia i współczesność 2000 lat nadziei, Wydaw. Jedność, Kielce 2000, s. 22.
Kongregacja ds. Duchowieństwa, Ogólna Instrukcja Katechetyczna (11.04.1071), p. 114, „Kielecki Przegląd Diecezjalny” 1972, nr 3-4, s. 145.
Kreutz M., Osobowość nauczyciela–wychowawcy, [w:] W. Okoń (red.), Osobowość nauczyciela. Rozprawy J.W. Dawida, Z. Mysłakowskiego, S. Szumana, M. Kreutza, S. Baleya, Warszawa 1959.
Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, wyd. 2, Wydaw. Akad. „Żak”, Warszawa 2004, s. 419.
Piechowiak M., Filozofia praw człowieka, TN KUL, Lublin 1999, s. 80.                                  
Słownik języka polskiego PWN, L–P, Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa 1998. s. 833.
Seremak W. SAC, Powołanie,  [w:] Leksykon Duchowości Katolickiej, Wydaw. „M”, Lublin–Kraków 2002, s. 691.
Szuman St., Talent pedagogiczny, [w:] W. Okoń (red.), Osobowość nauczyciela. Rozprawy J.W. Dawida, Z. Mysłakowskiego, S. Szumana, M. Kreutza, S. Baleya, Warszawa 1959.
Vesey G., Foulkes P. (red.), Collins. Słownik  encyklopedyczny. Filozofia, Wydaw. RTW, 1997, s. 234.