Prawda i odpowiedzialność

Dokument Komisji „Pamięć i Troska”

Elementarne zasady teologiczno-duszpasterskie dotyczące przekazywania i odbioru informacji o współpracy niektórych osób ze służbami reżimu komunistycznego w okresie PRL opracowała Komisja Teologiczno-Duszpasterska „Pamięć i Troska” (Archidiecezja Krakowska).

Wstęp

We współczesnych relacjach międzyludzkich wielką rolę odgrywa komunikowanie, czyli przekazywanie określonych treści innym ludziom. Dokonuje się ono na wiele sposobów i na różną skalę. W wąskich kręgach odbiorców – przez rozmowę lub korespondencję, w szerokich – przez środki społecznego przekazu, czyli prasę, radio, telewizję, internet, wielonakładowe publikacje książkowe.

Rozpowszechniane na tej drodze wiadomości wpływają na ludzkie postawy i zachowania.

W ostatnim okresie sprawą szczególnie poruszającą opinię publiczną stała się lustracja, czyli ujawnianie współpracy ze służbami bezpieczeństwa PRL, którą podjęły osoby zaufania publicznego, w szczególności politycy, dziennikarze, duchowni, naukowcy czy prawnicy.

W zaistniałej sytuacji z punktu widzenia teologicznego i duszpasterskiego należy przypomnieć podstawowe zasady etyczne, jakie obowiązują w przekazie wiadomości przy pomocy mediów oraz w odbiorze podanych przez nie informacji. Dostrzegamy potrzebę przypomnienia tych zasad celem wprowadzenia ładu moralnego, zarówno w myśleniu, jak i w dyskusjach na temat publikacji, w których ujawniane są nazwiska wielu osób, i tym samym powstaje realne niebezpieczeństwo naruszenia godności i dobrego imienia drugiego człowieka.

1. Prawdomówność

Podstawowym wymaganiem etycznym w przekazie informacji jest wierność prawdzie. Dlatego w podawaniu wiadomości obwiązuje prawdomówność, która polega na zgodności między słowem a przekonaniem mówiącego. Wprawdzie określenie prawdomówność wskazuje na mowę, na wypowiadanie słów, ale dotyczy to również słowa pisanego. Jesteśmy więc zobowiązani do prawdy, do prawdomówności tak w słowie mówionym, jak i pisanym.