Prawda o rzeczach ostatecznych w perspektywie encykliki Spe salvi

Encyklika „Spe salvi” jest wyjątkowo bogatą skarbnicą zrębów prawdy chrześcijańskiej. Naczelnym wątkiem tej prawdy, podjętym przez encyklikę, jest wątek chrześcijańskiej nadziei z jej wersjami tzw. wielkiej i małej nadziei. Ale poza, albo raczej w związku z tym wiodącym tematem encyklika podejmuje jeszcze zwarty zespół chrześcijańskiej problematyki zamkniętej w dziale teologicznego wykładu, klasycznie określanym terminem: „o rzeczach ostatecznych” albo „życie wieczne” (por. Katechizm Kościoła Katolickiego, cz. I, art. 12, par. I-VI, s. 249-258), poczynając od śmierci, poprzez sąd, do piekła, czyśćca i nieba.

Sens tej problematyki jest równie doniosły, jak skomplikowany. Encyklika podejmuje tę problematykę już to jako ważny element, przesłankę wykładu chrześcijańskiej nauki o cnocie nadziei chrześcijańskiej, już to jako jej bezpośrednią konsekwencję i ostateczne zwieńczenie życia człowieka.

Sprawa nadziei jest w encyklice „Spe salvi” cenną perspektywą dla pogłębionego, pogodnego i świeżego ujęcia tego doniosłego zrębu chrześcijańskiego Credo. Z tego względu wartościowa dla życia chrześcijańskiego wydaje się być refleksja również nad tym wątkiem ważnego dokumentu, jakim jest ta encyklika.

Teologiczna zawartość artykułu wiary „o życiu wiecznym”

Kresem życia ludzkiego na ziemi, mierzonego czasem i rytmem doczesności, jest śmierć. Stanowi ona punkt graniczny losu ludzkiego. Ten moment, mieszczący się jeszcze w czasie i wymiarze ziemsko-doczesnym, w rozumieniu chrześcijańskim „kończy życie człowieka jako czas otwarty na przyjęcie lub odrzucenie łaski Bożej ukazanej w Chrystusie” (KKK, s. 249). Jest to więc wejście w nowy wymiar egzystencji, którego punkt wyjścia stanowi tzw. sąd szczegółowy, a więc swoiste podsumowanie zakończonego co dopiero życia w czasie i porządku doczesnym. Jego dopełnieniem będzie na końcu dziejów ludzkich – połączony z drugim przyjściem Chrystusa, posiadający wymiar uniwersalny – „sąd ostateczny” (por. Mt 25, 14-46; 18, 23-35;). W konsekwencji sądu los człowieka, w nowym wymiarze egzystencji wyzwolonej z przemijania, a naznaczonej wiecznotrwałością, ułoży się w ramach trzech ewentualności. Są nimi: niebo, czyściec i piekło.

Pierwsza z tych ewentualności jest stanem pełnej szczęśliwości. Jak powie Katechizm Kościoła Katolickiego: „Tajemnica szczęśliwej komunii z Bogiem i tymi wszystkimi, którzy są w Chrystusie, przekracza wszelkie możliwości naszego zrozumienia i wyobrażenia” (s. 251).