Emigranci spod Araratu

W 2004 r. powołano dwa duszpasterstwa. Jedno z siedzibą w Radwanowicach k. Krakowa, obejmujące Polskę południową, drugie, obejmujące Polskę północną, w Warszawie. Obecnie posługę wśród Ormian-katolików sprawuje trzech księży: dwóch birytualistów i jeden kapłan rzymskokatolicki. Sprawa jest niesłychanie trudna, gdyż od końca lat osiemdziesiątych napływa do Polski nowa fala emigracji ormiańskiej, tak z samej Armenii, jak z innych republik byłego ZSRR.

Jest to społeczność odmienna od dawnych Ormian polskich, na dodatek bardzo zlaicyzowana, choć przywiązana do tradycji narodowych. Większość z nich należy do Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego, który do tej pory nie utworzył na terenie Polski własnego duszpasterstwa. Dlatego też wierni korzystają często z posługi księży ormiańsko-katolickich. Problemy nowej emigracji ormiańskiej są wielopłaszczyznowe i przed obrządkiem stają nowe wyzwania duszpasterskie.

Trzeba też dodać, że społeczność ormiańska, tak starej, jak i nowej emigracji, jest w Polsce bardzo prężna. Ma wiele stowarzyszeń i fundacji, a także własnego przedstawiciela w Komisji Mniejszości Narodowościowych i Etnicznych przy MSWiA. W parlamencie polskim jest jeden poseł i jeden senator wywodzący się z mniejszości ormiańskiej.

Dialog ekumeniczny

Ormianie-katolicy na świecie stanowią jedynie 5% społeczności ormiańskiej. Ich duchowym zwierzchnikiem jest patriarcha w Bejrucie, obecnie Nerses Bedros XIX. Nieliczni Ormianie należą do wspólnot protestanckich. Natomiast Ormian prawosławnych praktycznie nie ma. Pozostali, czyli zdecydowana większość, należą do Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego.

Kościół ten na początku XX w. miał 100 diecezji, z których większość zniszczyli Turcy w czasie ludobójstwa dokonanego w latach 19151917 na Ormianach. Obecnie Kościół ma 52 diecezje. Prowadzi on dialog ekumeniczny z Kościołem katolickim, szczególnie intensywny za pontyfikatu Jana Pawła II oraz czasów sprawowania władzy przez katolikosów Wazgena I, Garegina I i obecnego Garegina II.

Efektem tego dialogu był następujący komunikat, podpisany w dniu 9 listopada 2000 r. w Rzymie przez Ojca Świętego Jana Pawła II i Katolikosa Geregina II: Razem wyznajemy naszą wiarę w Boga w Trójcy jedynego oraz w Pana Jezusa Chrystusa, Jednorodzonego Syna Bożego, który dla naszego zbawienia stał się człowiekiem. Wierzymy też w jeden, powszechny, apostolski i święty Kościół. Kościół jako Ciało Chrystusa jest prawdziwie jeden i niepodzielny. Taka jest nasza wspólna wiara, oparta na nauczaniu apostołów i ojców Kościoła. Uznajemy także, że zarówno Kościół katolicki, jak i Kościół ormiański posiadają prawdziwe sakramenty, nade wszystko zaś – na mocy apostolskiej sukcesji biskupów – kapłaństwo i Eucharystię (...).

Kościół katolicki i Kościół ormiański są spadkobiercami długiej historii wzajemnego szacunku i uważają, że ich odmienne tradycje teologiczne, liturgiczne i kanoniczne nie są sprzeczne, ale się wzajemnie uzupełniają.

Wspomniani katolikosi kilkakrotnie przybywali do Watykanu. Jan Paweł II udał się do Armenii z pielgrzymką apostolską we wrześniu 2001 r., nawiedzając święte miejsca w Erywaniu, Eczmiadzynie i Chor Virap. Złożył także hołd Ormianom pomordowanym przez Turków. Po raz pierwszy w historii papieskich pielgrzymek mieszkał wówczas nie w nuncjaturze czy w rezydencji biskupa katolickiego (takich miejsc wówczas w Armenii nie było), ale u niekatolickiego hierarchy, czyli w pałacu katolikosa w Eczmiadzynie. Tam też na pobliskim placu, po raz pierwszy od rozłamu, sprawował polową mszę św. katolicką.

KS. TADEUSZ ISAKOWICZ – ZALESKI, ur. 1965, polski Ormianin, duchowny katolicki obrządków ormiańskiego i łacińskiego, działacz społeczny, historyk Kościoła, poeta. Mieszka w Krakowie