Zawodowy obowiązek?

Bardzo możliwe, że gdyby w XX wieku przynajmniej co setny człowiek zmuszany do udziału w zbrodniach zachował się podobnie jak Jaeger­staetter, to i wielu mniej zbrodni w Europie by się dopuszczono, i nasze społeczeństwa mocniej trzymałyby się Chrystusa. Rzecz jasna, nie stawiamy na równi zbrodni hitlerowskich z grzechem handlowania pornografią czy środkami poronnymi, wszystkie jednak są moralnie niegodziwe. Otóż należy dążyć do tego, żeby odbudować wśród wiernych postawę nieposłuszeństwa wobec ustaw i rozkazów niegodziwych.

Sytuacja bez wyjścia

Niestety, może się zdarzyć, że za odmowę wykonania aborcji zarówno ginekolog, jak i instrumentariuszka czy anestezjolog zostaną zwolnieni z pracy. To samo może spotkać aptekarza za odmowę handlowania środkami antykoncepcyjnymi, a urzędnika stanu cywilnego za odmowę zarejestrowania w księdze ślubów związku homoseksualnego. A przecież są jeszcze kary wymierzane oddolnie – kary szyderstwa, negatywnego etykietowania, społecznego wykluczenia.

W obliczu takich zagrożeń ludzie zostają postawieni w sytuacji bez wyjścia. Z jednej bowiem strony prawo moralne, ale również jednoznaczna nauka Kościoła, zakazują czynić zło nawet pod naciskiem. Jednak z drugiej strony wydaje się, że konsekwencje, które można ponieść z powodu odmowy wykonania tego, co nakazane tytułem rzekomego obowiązku zawodowego, przerastają siły zwykłego człowieka.

Nauka Kościoła na temat zachowania w tak trudnych sytuacjach streszcza się w dwóch zasadach. Po pierwsze, jesteśmy zobowiązani do wierności dobru i niepaktowania ze złem bez względu na okoliczności – nawet gdybyśmy zostali pozostawieni sami sobie bez żadnego ludzkiego wsparcia. Po drugie, człowiekowi, który znalazł się pod przymusem czynienia czegoś przeciwnego własnemu sumieniu, należy się obrona i solidarność.

Niestety, ludzie, którzy w ramach wykonywania swojego zawodu przymuszani są do robienia rzeczy, których czynić się nie godzi, i decydują się sprzeciwić, najczęściej pozostawieni są sami sobie. W krajach tradycyjnie demokratycznych, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, środowiska pro life dopracowały się zawodowych instytucji i metod samoobrony w obliczu przymuszania do działań wbrew sumieniu. Inicjatywy takie stają się obecnie coraz bardziej potrzebne również u nas. W czasach Internetu nietrudno się dowiedzieć czegoś na temat działania tych instytucji, a nawet nawiązać z nimi kontakt i ewentualnie zasięgać ich rady.

Odnotujmy przy okazji, że 29 października 2007 roku w obronie aptekarzy, którzy ośmielają się nie poddawać dyktaturze współczesnego permisywizmu i wykonują swój zawód zgodnie z własnym sumieniem, wystąpił papież Benedykt XVI. „W sferze moralnej wasza federacja – mówił wtedy do uczestników XXV Międzynarodowego Kongresu Farmaceutów Katolickich – winna zająć się kwestią sprzeciwu sumienia, do którego prawo należy przyznać waszej społeczności zawodowej; pozwoli wam to uniknąć współudziału, bezpośredniego lub pośredniego, w dostarczaniu produktów umożliwiających wprowadzenie w życie decyzji jednoznacznie niemoralnych, takich na przykład, jak aborcja czy eutanazja”.

Warto też przypomnieć, że w pierwszych wiekach Kościół starał się nie pozostawiać samym sobie tych osób, które z powodu swojej wiary utraciły dotychczasowe źródła utrzymania. Jeżeli za wierność sumieniu kogoś spotka krzywda, Kościół jako pierwszy powinien poczuwać się do zorganizowania mu pomocy – prawnej, ale również materialnej. Niekiedy zaś pierwszym człowiekiem Kościoła, który zagrzewając swojego parafianina do wierności sumieniu, weźmie na siebie cząstkę ciężaru, którą przyjdzie mu dźwigać, będzie – powinien być – jego duszpasterz. Świadkom prawdy i prawa Bożego poparcie Kościoła po prostu się należy.