Z nikim się tak nie śmiałem!

Uniwersytet Santa Croce w Rzymie prowadzony przez Opus Dei. To właśnie tutaj Katolicka Agencja Informacyjna zorganizowała przed beatyfikacją spotkanie Joaquina Navarro-Vallsa z polskimi dziennikarzami. Ale gdy tylko rozeszła się o tym wieść, zbiegli się przedstawiciele mediów z różnych państw świata. Bo rzecznik Jana Pawła II jest jedną z niewielu osób, która na co dzień miała bezpośredni dostęp do Ojca Świętego i która chętnie o tym opowiada, spłacając tym samym dług wdzięczności i dając świadectwo życia świętego.

Gdy Joaquin Navarro-Valls, jak zawsze w śnieżnobiałej koszuli i dobrze skrojonym garniturze, usiadł w auli przy stole prezydialnym, a wokoło zaczęły błyskać flesze aparatów fotograficznych, było zupełnie jak dawniej. Jak za życia Papieża – choćby w czasie jego pielgrzymek do Ojczyzny. Tylko szpakowate włosy i poorana zmarszczkami twarz Navarro-Vallsa zdawały się przypominać, że od tamtych chwil upłynęło już wiele lat…

Świętych łączy humor

Co najbardziej utkwiło mu w pamięci ze spotkań z Papieżem? – pytam rzecznika.

– Poczucie humoru Ojca Świętego. Z nikim się tak nie śmiałem, jak z nim! – odpowiada bez namysłu. – Papież potrafił rozładować każdą sytuację. Do dziś pamiętam zdenerwowanego Gorbaczowa, który czekał na audiencję w jednym z watykańskich saloników. Gdy tylko zjawił się Ojciec Święty, powiedział ze śmiechem do przywódcy Związku Radzieckiego: „Chciałbym pozdrowić pańską małżonkę!”. Gorbaczow natychmiast otworzył drzwi i zawołał: „Raisa, chodź tu!”. I od razu spotkanie przybrało inny charakter.

Jak twierdzi rzecznik, wraz z upływem lat Papież nie tracił poczucia humoru. Należało ono do jego sposobu bycia. – Umiał zachować optymizm nawet wtedy, gdy nie mógł już chodzić i mówić – podkreśla Navarro-Valls i wraca pamięcią do zdarzenia, kiedy jeden z kardynałów usiłował podnieść na duchu schorowanego już, siedzącego na wózku Papieża, i powiedział: „Widzę, że Wasza Świątobliwość wygląda bardzo dobrze!”. A Papież na to: „Myśli ksiądz kardynał, że ja siebie nie widzę w telewizji?!”. I się roześmiał!

– Poznałem trzech świętych w życiu – konstatuje Navarro-Valls. – Byli to: Josemaría Escrivá de Balaguer, Matka Teresa z Kalkuty i Jan Paweł II. Zastanawiałem się, co łączy tę trójkę i doszedłem do wniosku, że jest to poczucie humoru! Co więcej – wszyscy oni umieli się śmiać nawet w takich okolicznościach, w których zdecydowanie łatwiej byłoby płakać.

To pan decyduje

Navarro-Valls, jak mało kto, miał nieograniczony dostęp do Ojca Świętego. Przez cały pontyfikat minimum dwie, trzy godziny dziennie spędzał z Janem Pawłem II. W każdej chwili mógł też do następcy św. Piotra zadzwonić – i niekiedy z tego przywileju korzystał. Zwłaszcza gdy chciał poprosić o wyjaśnienie jakiejś kwestii, którą miał za chwilę przekazać dziennikarzom.

Nie zdarzyło się, by Papież „cenzurował” swojego rzecznika.

– Nigdy nie mówił mi, co mam powiedzieć, a co zostawić dla siebie – opowiada Navarro-Valls. I wspomina takie zdarzenie: – Kiedy w lipcu 1991 r. Ojciec Święty dowiedział się, że ma nowotwór złośliwy, zaprosił mnie do siebie i oznajmił, że w najbliższą niedzielę planuje ogłosić światu, że idzie do szpitala i że chce poprosić o modlitwę za siebie. Dodał jednak od razu: „Ale proszę powiedzieć to, co sam uzna pan za stosowne. To pan decyduje, to nie jest moja rola”. 

I tak było za każdym razem. To rzecznik rozsądzał,  jakie informacje może ujawnić światu.

Żadnych rad strategicznych

Towarzyszył Papieżowi także w przygotowaniach do pielgrzymek.

– Z podziwem patrzyłem, jak Ojciec Święty dbał o to, aby przemówienie wygłosić zawsze w języku danego kraju. Pamiętam, kiedy przed podróżą do Japonii Papież uczył się czytać kazania po japońsku.  Miał je napisane fonetycznie. Słuchał też japońskich nagrań, by uchwycić melodykę języka. Był to ogromny wysiłek. Ale potem wielka radość, gdy okazało się, że Japończycy wszystko zrozumieli! – wspomina rzecznik Stolicy Apostolskiej. I dodaje: –  Nie wiem, kiedy Papież tracił więcej energii: na przygotowanie podróży czy w jej trakcie.

Navarro-Valls odwiedził z Papieżem 160 krajów. Zdumiewał go fakt, że Papież wszędzie, gdzie się pojawiał, przypominał sobą, że nie można w życiu pominąć pytania o Boga. I że człowiek nie znajdzie ostatecznego sensu istnienia w tym świecie.

–  Stąd tak mocne było dla mnie papieskie wołanie: „Nie lękajcie się”. On zachęcał w ten sposób świat do pokonania lęku i do zwrócenia się ku Chrystusowi.

To, co mówił Jan Paweł II – tłumaczy rzecznik – pochodziło prosto z serca, nie z ust. Widać było całkowite oddanie się temu, w co wierzył Papież. – W komunikacji ze światem doskonale umiał wykorzystać gest, był świetnym aktorem, co pomagało mu w ewangelizacji. Stąd też Papieżowi nie trzeba było udzielać żadnych rad strategicznych.