Małżeństwo, którego nie było

Przeszkoda święceń. Nieważnie usiłuje zawrzeć małżeństwo mężczyzna, który przyjął święcenia diakonatu, prezbiteratu lub sakrę biskupią (por. kan. 1087 KPK).

Przeszkoda ślubu czystości. Nieważnie usiłuje zawrzeć małżeństwo mężczyzna lub kobieta, którzy złożyli wieczysty (czyli „aż do śmierci”) i publiczny ślub czystości w zakonie (por. kan. 1088 KPK).

Przeszkoda uprowadzenia. Często mówię, że jest to moja ulubiona przeszkoda. Bo gdy ktoś mi zarzuca, że w Kościele nie ma równości między mężczyznami i kobietami, to ja przyznając mu rację, jako przykład podaję przeszkodę uprowadzenia. W prawie kościelnym bowiem w celu matrymonialnym można uprowadzić tylko kobietę (por. kan. 1089 KPK). Przeszkoda ta, mimo iż może być traktowana czasami bardzo romantycznie, ustaje dopiero po zwróceniu kobiecie wolności. Uprowadzona kobieta dopiero w miejscu bezpiecznym samodzielnie może zdecydować o ślubie. Jeżeli w celach matrymonialnych został uprowadzony mężczyzna, to… może lepiej poszukać innego?

Przeszkoda występku. Przeszkoda ta często nazywana jest także przeszkodą małżonkobójstwa. Otóż gdyby ktoś chciał w celu matrymonialnym uwolnić się od węzła małżeńskiego i zadał śmierć swojemu współmałżonkowi lub współmałżonkowi strony, z którą chce zawrzeć małżeństwo, wówczas dopuszcza się występku i nie może zawrzeć sakramentalnego związku małżeńskiego (por. kan. 1090 KPK).

Przeszkoda pokrewieństwa. Pokrewieństwo to związek zachodzący między osobami pochodzącymi od siebie lub od wspólnego przodka. Może być ono w linii prostej lub bocznej i mierzy się je w stopniach. W linii prostej pokrewieństwa nieważne jest małżeństwo między wszystkimi wstępnymi i zstępnymi (np. ojciec z córką jest spokrewniony w pierwszym stopniu linii prostej, a dziadek z wnuczką w drugim stopniu linii prostej itd. por. kan. 1091 §1 KPK). Natomiast w linii bocznej nieważne jest aż do czwartego stopnia włącznie (por. kan. 1091 §2 KPK). Np. rodzeństwo jest spokrewnione ze sobą w drugim stopniu linii bocznej, ciotka z siostrzeńcem spokrewniona jest w trzecim stopniu linii bocznej, a kuzyni (inaczej mówiąc bracia lub siostry cioteczne) w czwartym stopniu linii bocznej.

Przeszkoda powinowactwa. Powinowactwo to bliskość osób, której źródłem jest ważnie zawarty sakrament małżeństwa. Bliskość ta istnieje między mężem a krewnymi żony oraz między żoną a krewnymi męża (por. kan. 109 §1 KPK). Linie i stopnie powinowactwa oblicza się w ten sposób, że krewni męża w tym samym stopniu i w tej samej linii są powinowatymi żony i odwrotnie (por. kan. 109 §2 KPK). Np. brat męża jest z nim spokrewniony w drugim stopniu linii bocznej, oznacza to, że żona jest z nim spowinowacona w drugim stopniu linii bocznej itp. Jedynie powinowactwo w linii prostej powoduje nieważność małżeństwa we wszystkich stopniach (por. kan. 1092 KPK). Np. zięć jest powinowatym z teściową w pierwszym stopniu linii prostej, bo jego żona ze swoją matką jest spokrewniona w pierwszym stopniu linii prostej.