Małżeństwo, którego nie było

Wydaje się, że racją dla tak sformułowanej zasady jest wola prawodawcy, aby przy zawieraniu małżeństwa według formy nadzwyczajnej był obecny ktoś, kto ma władzę dyspensowania od przeszkód małżeńskich.

Forma małżeństw mieszanych. Małżeństwo między dwiema osobami ochrzczonymi, z których jedna została ochrzczona w Kościele katolickim lub po chrzcie została do niego przyjęta i formalnym aktem od niego się nie odłączyła, druga zaś należy do Kościoła lub wspólnoty kościelnej nie mającej pełnej łączności z Kościołem katolickim, nazywamy mieszanym. Prawo kościelne zaleca tu zachować zwyczajną formę kanoniczną.

Nieco inaczej wygląda natomiast sprawa umowy małżeńskiej między stroną katolicką i stroną prawosławną. Prawodawca określił, że w takiej sytuacji forma zwyczajna będzie obowiązywała jedynie do godziwości. Do ważności takiego związku jest konieczny jednak udział świętego szafarza.

Jeżeli natomiast poważne trudności nie pozwalają na zachowanie formy kanonicznej, ordynariusz miejsca może udzielić dyspensy od jej zachowania. Trudnością, o której tu mowa, może być zdecydowana odmowa strony niekatolickiej na zawarcie umowy małżeńskiej w formie kanonicznej.

Należy jednak pamiętać, że do ważności dyspensy od formy kanonicznej, a co za tym idzie, do ważności małżeństwa, należy zachować jakąś publiczną formę zawarcia umowy małżeńskiej.

Ostatnim zagadnieniem poruszanym przez prawodawcę przy okazji formy małżeństwa mieszanego jest całkowita dezaprobata prawodawcy do stosowania praktyki podwójnej formy zawarcia umowy małżeńskiej, kiedy to przed kanonicznym zawarciem małżeństwa lub po nim stosuje się inne religijne formy w celu wyrażenia lub odnowienia zgody małżeńskiej.

Kogo obowiązuje forma kanoniczna. Prawo kościelne określa, że forma kanoniczna powinna być zachowana, jeśli przynajmniej jedna ze stron zawierających małżeństwo została ochrzczona w Kościele katolickim lub została do niego przyjęta i nie odstąpiła odeń formalnym aktem (por. kan. 1127 §2 KPK).

Oznacza to, że forma kanoniczna nie obowiązuje: