Ludzie mnie fascynują

Przede wszystkim jednak ludzie ujmowali mnie swą serdecznością, mądrością. W Afryce na przykład byli tak otwarci, że gdy podpatrywałem, jak oni coś robią, a ja potrafiłem zrobić to lepiej, nie obrażali się, gdy im podpowiadałem, by zrobili to inaczej. Miałem też sympatyczną przygodę w Nepalu. Tam dzieci uczą rodziców tego, czego się nauczyły w szkole. Tamtejszy nauczyciel matematyki miał problemy z trygonometrycznymi wzorami połówkowymi – prosta rzecz.

Zaoferowałem się, że mogę pomóc. Szybko go nauczyłem, a on był nawet zdziwiony, że ja rozumiem zadania z jego książki. Potem poprosił mnie, abym wytłumaczył to dzieciom. To, że ja go uczyłem, nie było dla niego dyshonorem. I tak, pod Machapuchare (piękny szczyt, nie wolno tam teraz wchodzić, bo tam duchy mieszkają – śmiech) uczyłem dzieci matematyki. Zamieszkałem z tymi ludźmi. A jak już miałem się żegnać, to starsza córka gospodarzy wygłosiła przemowę… po nepalsku.

Jak ludzie chcą się porozumieć, to się porozumieją! Kłopoty pojawiają się, gdy chcę porozmawiać np. o religii, sposobie życia. Wtedy nawet język nie pomaga, bo pojęcia są inne. My inaczej rozumujemy. I nie jest to już tylko sprawa słownika. To trudne układy, inne sensy. Ale ludzie pomagają i świetnie się rozumiemy. Taka nauka poszerza horyzonty. Oczywiście nie ufam swojej znajomości języków. Więc gdy mnie po powrocie pytają, w jakim języku rozmawiałem, odpowiadam: nie wiem!

Z egzotycznymi podróżami wiąże się egzotyczne jedzenie, a z nim różne – niekoniecznie przyjemne – niespodzianki. Jada Pan wszystko, co Panu podadzą

Gdy jeździłem do Azji, początkowo obawiałem się tamtejszego jedzenia. Dlatego bardzo je ograniczałem. I tego trzymam się do dziś. Mam wypróbowaną metodę, by nie załapać jakiegoś choróbska: muszę w sobie najpierw wytworzyć przeciwciała. Próbuję więc, co mi smakuje. A potem można na odmianę jeść… to samo. W Indiach np. jem soczewicę i dla odmiany soczewicę (śmiech). Co drugi dzień. Upycham sobie kalorie, pijąc herbatę, do której wsypuje się dziesięć razy więcej cukru niż u nas. Kiedyś wypiłem 24 filiżanki takiej herbaty.

W Afryce jest tak fajnie, że nie muszę się zachwycać jedzeniem. Gdy coś mi nie smakuje, mogę powiedzieć: „Co za świństwo, ja tego nie zjem”, a gospodyni się cieszy razem ze mną i drugie takie świństwo mi przynosi. Ale nigdy nie wolno udawać. Ludzie cenią sobie szczerość. Lepiej powiedzieć prawdę, niż zjeść coś, czego się brzydzisz – bo fałsz oni widzą.

Do smaczniejszych rzeczy, które miałem okazję jeść, należy tzw. kapusta miliarderów. Z wierzchołka kokosowej palmy wypreparowuje się biały rdzeń, który ma zaledwie kilkanaście centymetrów długości i jest gruby jak marchew. Gotuje się go przez kilka minut. Najlepiej smakuje z masłem. Przypomina szparagi, ale miejscowi raczej go nie jedzą, bo trzeba wyciąć palmę. A ta przecież daje kilkadziesiąt orzechów rocznie przez kilkadziesiąt lat.

Po niezwykłych potrawach, czas na kolejny Pański niezwykły wyczyn. Rok 2001 – przelot dwupłatowym „Antkiem” z Krakowa do Bukavu

Takim samym samolotem – AN 2 – wcześniej lecieli amerykanie z RPA do Nairobi. To znacznie krótsza trasa, a nakręcono o tym film. A my po cichu, bez rozgłosu. Zostaliśmy za to dofinansowani uczuciowo. Prawie tydzień czekaliśmy na start. Leciało nas czterech, a pilotował nasz wielki szybownik Jan Wróblewski.