Religia to nie tylko lekcja

Niektórzy ludzie uważają, że powinno się wycofać lekcje religii ze szkół i wrócić do salek parafialnych. Jednak ci, którzy pamiętają, z jak wielkim trudem katecheza trafiła do szkół, słusznie pragną kontynuować jej nauczanie w ramach zajęć lekcyjnych. Religia bowiem to nie tylko przedmiot, z którego nie zdaje się matury, z którego niewierzący rodzice mogą zwolnić swoje dzieci. Życie pokazuje, że wiedza wyniesiona z religii, znajomość katechizmu, prawd wiary to także część naszej kultury, której coraz bardziej nam brakuje.

Uczniowie szukają źródeł

Na lekcjach religii nie pozostawia się dziś suchej nitki; temat pojawia się wszędzie – począwszy od mediów świeckich po towarzyskie rozmowy u cioci na imieninach. Wielu o szkolnej katechezie mówi, że są to zajęcia zbędne, i przekonuje, że powinna wrócić do sal przy kościołach, jak to dawniej było, oraz tłumaczy, iż wówczas uczestniczyliby w niej ci naprawdę zainteresowani. Wypowiedzi młodych zamieszczone w tym artykule zdają się jednak przeczyć obiegowym opiniom. Skąd młodzież czerpałaby wiedzę religijną, gdyby nie katecheza w szkole?

– Wiedzę religijną czerpałbym od rodziców, dziadków, którzy od małego wychowywali mnie w wierze, również z książek, a także z kościoła – mówi 19-letni Kacper. Podobnie wypowiada się gimnazjalistka Gabrysia, która źródła swojej wiedzy religijnej upatruje u dziadków i rodziców. Michał, który skończył już liceum, wspomina także o spotkaniach grup parafialnych, ministrantów i oazy. – Gdy byłam młodsza, wiedzę religijną czerpałam z domu (głównie od taty), a potem zaczęłam szukać, zadając pytania księżom w kościele, należąc do grup parafialnych, czasem z prasy katolickiej – mówi Magda, która rok temu zakończyła naukę w liceum.

Na to pytanie odpowiadają także gimnazjaliści. – Rodzina naprowadziłaby mnie na dobrą drogę w wierze – mówi Michał. – Szukałbym także w Biblii, książkach religijnych oraz w Internecie, gdzie można się praktycznie wszystkiego dowiedzieć. Nie może też zabraknąć kapłanów, sióstr zakonnych i osób, które bardzo mocno wierzą w Boga – dodaje.

Asia natomiast mówi, że wiedzy religijnej szukałaby w Piśmie Świętym. Czy jednak samo czytanie Biblii może we właściwy sposób kształtować młodego człowieka? Czy Słowo Boże, bez podstawowej wiedzy zdobytej na katechezie, będzie mogło być zinterpretowane zgodnie z nauką Kościoła?

Dobrze, że nasi respondenci mówią o domu rodzinnym. Jest to bowiem miejsce podstawowej, bo życiowej katechezy i świadectwa. Brak  praktykowania wiary przez najbliższych odbija się, niestety, zarówno na lekcjach religii w szkole, jak i na stosunku uczniów, i nie tylko, do tego przedmiotu.

Trudności

– Najtrudniejsze nie jest samo uczenie, kontakt z młodymi ludźmi, ale czynniki zewnętrzne – mówi Maja, która od kilkunastu lat prowadzi katechezę w szkole podstawowej w Krakowie. Wiele zależy od tego, jak katechezę i katechetę traktuje dyrekcja, jaki stosunek do religii w szkole mają proboszcz, a także rodzice uczniów. Są rodzice, którzy nie doceniają lekcji religii, traktują ją jako „przedmiot gorszej kategorii”. Nie pomagają swoim dzieciom, nie chodzą z nimi do kościoła, na nabożeństwa. Powstaje wówczas dysonans między tym, czego się uczy dzieci, a praktyką ich życia rodzinnego – mówi katechetka.

Na nieco inne trudności wskazuje Andrzej, katecheta w jednym z krakowskich liceów. – Najtrudniejsze jest ukazanie obiektywnych wartości. Dzisiaj młodzi ludzie ulegają przekonaniu, że ich indywidualizm czyni ich prezesami własnego życia. Oni sami chcą określać wartości, które są w życiu ważne. Trudno jest zatem ukazywać obiektywne wartości i przekonywać o ich istnieniu...

O. Stanisław, jezuita, dzieli się spostrzeżeniem: – Dla mnie najtrudniejsza jest konieczność wytworzenia we wzajemnych relacjach więzi, otwartości, szczerości, zaufania – bycia z uczniami, niejako udowodnienia, że mi zależy na każdym z nich. To się przekłada na atmosferę w prowadzeniu lekcji, na aktywność i dynamikę spotkania.

Wiedza i wiara

Młodzi ludzie w większości deklarują, że nie ma dla nich znaczenia, czy religii uczą osoby świeckie, czy duchowne. Pojawiają się jednak zdania, że to, iż lekcję prowadzi kapłan, jest dla nich bardziej wiarygodne: – Najbardziej zaufałbym księdzu – mówi Michał (19 lat), bo teoretycznie powinien mieć do tego najlepsze przygotowanie. To taki pierwszy odruch, a po pewnym czasie nauki istotniejsze dla mnie stało się świadectwo życia i rzeczywiste przygotowanie pod względem wiedzy. – Każdy katecheta, kapłan i siostra zakonna inaczej urozmaicają swoje katechezy, ale najważniejsza jest wiara, a nie wybór osoby prowadzącej zajęcia – odpowiada inny Michał, gimnazjalista. Pozostali młodzi także zwracają uwagę na merytoryczne przygotowanie do pracy oraz na świadectwo życia, a 14-letnia Dominika podkreśla fakt, że na lekcji religii nie trzeba się wstydzić Boga. Jest to tak samo ważne dla uczniów, jak i dla uczących religii.

– Katecheza niepoparta przykładem życia nie jest wiele warta! – mówi Andrzej, katecheta.

A Maja dodaje: – Doświadczyłam wielokrotnie, że praca w szkole czyni człowieka osobą publiczną. To pytanie jednak dotyczy każdego katolika, nie tylko katechety. Katecheta jest postrzegany w bardzo konkretny sposób. Nikt nie jest święty, ale ma się świadomość, że w pewnych sytuacjach trzeba zareagować, odezwać się, stanąć w czyjejś obronie. Bycie katechetą nakłada więc większą odpowiedzialność za czyny i słowa, za działania podejmowane także poza szkołą.