Prawo naturalne wobec wielkiej próby. Spór o aborcję i antykoncepcję – Quaestiones disputatae

Po przeszło 10 latach wrócił pod debatę publiczną problem aborcji i obrony życia nienarodzonych, jeden z najtrudniejszych problemów moralnych współczesnego społeczeństwa. Niestety, mimo propozycji zaostrzenia sankcji karnych przez usztywnienie konstytucyjnego wymogu prawnej ochrony poczętych dzieci, debata publiczna w Polsce niewiele wniosła do społecznej wiedzy i świadomości, poza emocjami i inwektywami.

O co naprawdę chodzi?

Propozycje zaostrzenia sankcji antyaborcyjnych miały – jak należy przypuszczać – złożoną motywację: była to niewątpliwie wola wzmocnienia ochrony prawnej dzieci poczętych, były jednak także motywy doraźnie polityczne, jak np. mobilizacja radykalnie konserwatywnego elektoratu wokół Ligi Polskich Rodzin, zagrożonej eliminacją z Parlamentu oraz względy strategii polityczno-legislacyjnej – usztywnienia przepisów konstytucyjnych (trudnych do zmiany) i w ten sposób zablokowania na przyszłość jakiejkolwiek liberalizacji w tym zakresie, nawet gdyby Sejm miał bardziej liberalny skład.

Premier Kaczyński, większość członków Prawa i Sprawiedliwości wraz z opozycją odrzucili tę propozycję, wywołując tym rozgoryczenie i podanie się do dymisji marszałka Sejmu Marka Jurka oraz jego odejście z PiS. Powściągliwość PiS wynikała głównie z ostrożności wyborczej. Dotychczasowe dość wysokie i rosnące poparcie (choć nieprzekraczające na ogół 50%) dla surowego prawa antyaborcyjnego łączyło się niewątpliwie z akceptacją przez znaczną część opinii publicznej trzech znamiennych wyjątków dopuszczających przerywanie ciąży w przypadku gwałtu, poważnego zagrożenia i zdrowia matki lub zdrowia poczętego dziecka. Należy również podkreślić, że szeroko pojęta opinia kościelna, nie rezygnując z postulatów moralnych pełnej ochrony każdego poczętego życia, na ogół akceptowała powyższe wyjątki na zasadzie mniejszego zła. Zaostrzenie przepisów byłoby więc przez opinię przyjęte źle.

Ciekawy komentarz do tej sytuacji znajdujemy w wywiadzie ks. prof. Piotra Mazurkiewicza z UKSW w „Dzienniku” z 19 IV 2007 r. Podkreśla on moralną konieczność obrony życia na każdym etapie, ale jednocześnie wskazuje, że: norma o charakterze religijnym nie powinna stawać się prawem państwowym – jak szariat w islamie; czym innym jest neutralność światopoglądowa, a czym innym aksjologiczna (trzeba bronić wartości); prawo państwowe powinno być oparte na prawie naturalnym; są jednak pewne obszary, które nie podlegają żadnym negocjacjom: prawo do życia od momentu poczęcia do naturalnej śmierci, instytucja rodziny oparta na małżeństwie mężczyzny i kobiety, wolność w wychowaniu dzieci i promocja dobra wspólnego. Powyższe zasady wynikają z prawa naturalnego i jeśli prawo świeckie ich nie respektuje – to trzeba je zmienić.