Ochrzcić walentynki

Prawdziwe święto zakochanych”. „Czysta komercja”. Głosy są różne. Ale wbrew pozorom sprawa walentynek jest bardziej złożona, niż się ją zazwyczaj postrzega. Bo nie chodzi o osądzenie, czy są one dobre, czy złe. Ale o pytanie, jak dzień czternastego lutego można świętować w Polsce. I jak się w tym odnajduje Kościół.

Demony komercji

– Zwróćmy uwagę, że w tym przypadku bardzo wyraźnie nakładają się na siebie dwa porządki – podkreśla dr Małgorzata Bogunia-Borowska, specjalizująca się w socjologii kultury i masowego komunikowania. – Kulturowo-religijny oraz rynkowo-komercyjny.

To na tej linii rodzi się najwięcej problemów. Popkultura nas drażni. Ale jesteśmy jej odbiorcami. Szymon Hołownia, publicysta zajmujący się opisywaniem styku świata wiary i kultury popularnej, twierdzi, że nie można tego demonizować: – Wiele zależy od nas samych. Cała popkultura bazuje na rzeczach, które są dla nas pierwotne, ważne, wartościowe. Ale nie dajmy się zwariować, że wszystko jest pod jej wpływem – nawet miłość, kiedy mówimy o walentynkach, zamienia się w komercję.

– W takiej kulturze żyjemy: komercyjnej, opartej o zasady rynku – przypomina dr Bogunia-Borowska. – A rynek rządzi się swoimi prawami. Przede wszystkim maksymalizacją zysków i minimalizacją strat. Trzeba o tym pamiętać, żeby stać się „światłym konsumentem”.

Wtedy możemy być świadomi własnych wyborów. Bo na świat nie ma się co obrażać – dodaje. – Tak samo Kościół nie może postrzegać współczesności przez soczewkę zagrożenia komercją.

– Chodzi o to, by Kościół wsłuchiwał się w otaczającą rzeczywistość. Nie próbował jej zakrzyczeć, nawet słusznymi hasłami, ale działał w niej – podkreśla Hołownia.

Jednak bywa i tak, że dysproporcja między wspomnianymi porządkami przybiera potężne rozmiary. Wymiar kulturowo-religijny może zostać przez rynek i komercję sprowadzony na bardzo odległy plan – aż stanie się obcy.

– Dla mnie walentynki od początku są problemem – przyznaje Zbigniew Nosowski, naczelny „Więzi” i autor książki „Parami do nieba”. – Moje pierwsze skojarzenia to komercja i zabawa. Naprawdę nie wiem, choć normalnie jestem zwolennikiem takiej metody, czy w tej sytuacji da się jeszcze wykorzystać to święto do refleksji nad miłością.

Podobne wątpliwości ma jezuita o. Dariusz Piórkowski, duszpasterz akademicki: – Dla mnie to coś zupełnie obcego, wymysł popkultury. Zresztą w duszpasterstwie też nikt nie zgłasza potrzeby zainicjowania w związku z walentynkami jakichś szczególnych uroczystości.