Śladami patronów i wychowawców Europy

Dopiero w VI wieku uświadomiono sobie, zwłaszcza w Cesarstwie Wschodnim (Bizancjum), iż te nowe ludy mogą być bardziej niebezpieczne od Hunów, Gotów i Germanów. W tym czasie Słowianie opanowali już tereny Słowacji, Czech, Karyntii, Słowenii, a po przekroczeniu Dunaju zaczęli docierać na Półwysep Bałkański i zamieszkiwać tereny Grecji i Kroacji.

W Bizancjum zrodziło się pytanie, czy wykorzystać siły chrześcijaństwa, wprowadzając je w słowiański dom wierzeń religijnych i tym samym wprzągnąć te ludy we „współgospodarzenie tym, co już zaczynało przybierać kształty europejskiej rzeczywistości”, bez chęci zniszczenia ich plemiennej tradycji i tożsamości narodowej. Na terenach zachodniej Słowiańszczyzny w II połowie IX stulecia coraz liczniej pojawiali się misjonarze frankońscy i niemieccy, ale jednocześnie od południowego Wschodu Europy rozszerzały się wpływy religijno-polityczne Bizancjum. A zatem, jak pisał Jan Paweł II, „duchowa jedność Europy tworzona jest przez dwie ważne tradycje: wschodnią (grecką) i zachodnią (rzymską, łacińską)” [11], czyli można mówić o Europie jako o organizmie „z dwoma płucami”.

Święty Benedykt opierał się na kulturze zachodniej i środkowej Europy, logicznej i racjonalnej, rozszerzając tę kulturę (także kulturę bycia, czyli wychowanie) przez różne ośrodki benedyktyńskie. Cyryl i Metody (jako apostołowie Słowian) kładli nacisk na starożytną kulturę grecką i tradycję orientalną, bardziej mistyczną i intuicyjną. Jan Paweł II pisał: „Ogłoszenie tych świętych patronami miało na celu uroczyste przyznanie zasług historycznych ,kulturalnych i religijnych, które położyli oni w dziele ewangelizacji (także wychowania chrześcijańskiego) ludów europejskich i w tworzeniu duchowej jedności”.

Biografie i ich przesłanie

Cyryl i Metody12 byli braćmi [13], urodzili się w Sołuniu (Tesalonice, dziś Saloniki). Obaj byli Grekami. Ich ojciec był wysokim urzędnikiem cesarskim.

Michał-Metody urodził się wcześniej od Konstantego–Cyryla, tj. między r. 815 a 820. Natomiast Konstanty–Cyryl przyszedł na świat w r. 826 lub 828, jako ostatni z siedmiorga rodzeństwa. Dzięki stanowisku ojca na dworze cesarskim synowie mogli otrzymać należne do swych uzdolnień wykształcenie. Michał–Metody okazał niezwykły talent prawniczy. Stąd wszedł na drogę kariery urzędniczej, otrzymując wkrótce urząd gubernatora (zarządcy, archonta) prowincji słowiańskiej, prawdopodobnie w Macedonii.
Konstanty–Cyryl, zwany później „Filozofem”, zwrócił uwagę swymi niepospolitymi zdolnościami. W Konstantynopolu, po zakończeniu zwykłego kursu nauk humanistycznych i filozofii kontynuował studia specjalistyczne. Jego protektor Teoktys (logoteta) zaproponował mu, podobnie jak bratu, po studiach karierę urzędniczą. Gdy Konstanty odmówił, wówczas zaproponowano mu stanowisko bibliotekarza (chartofylaksa) przy kościele (H)agia Sophia, gdzie pełnił inne funkcje pastoralno-katechetyczne i gdzie najprawdopodobniej przyjął święcenia diakonatu(?) [14].