Ocena – ocenianie

Poziomy komunikacji - oprac. K. Stróżyński wg S. R. Coveya



W przypadku niskiego zaufania między komunikującymi się osobami pojawia się najniższy poziom komunikacji, który można nazwać obronnym. Osoba przekazująca informacje nie ufa, iż przyjmujący chce albo potrafi je przyjąć i zrozumieć, natomiast przyjmujący komunikat nie uznaje go za przydatny lub ważny i stara się z niego zrozumieć i zapamiętać tylko tyle, ile uważa za konieczne dla własnego bezpieczeństwa.

W przypadku tego poziomu komunikacji nadawca przekazuje mniej niż ma do przekazania (choć często formalnie przekazuje wszystko, co zaplanował), a odbiorca przyjmuje z tego mniej niż jest w stanie przyjąć. Występuje tu strategia walki: albo przekazujący zmusi drugą stronę do większej uwagi – i wtedy on wygrywa, a odbiorcy przegrywają, ponieważ nie osiągają swoich celów, albo odbiorcy zmuszą nadawcę do minimalizowania przekazu lub wycofania się z pewnych twierdzeń. Krańcową reakcją przyjmującego komunikat jest absencja na lekcji czy wykładzie. Na tym poziomie komunikacji albo brakuje informacji zwrotnych (przekazujący nie dowiaduje się, ile z tego, co przekazuje, zostało przyjęte przez słuchaczy), albo są to negatywne sygnały zwrotne (objawy lekceważenia, ziewanie, wykonywanie różnych czynności dla zabicia czasu, wreszcie celowe przeszkadzanie).

Drugi, wyższy poziom komunikacji można nazwać kompromisowym. Jest to komunikacja między osobami dojrzałymi, oparta na szacunku. Cechuje się średnim poziomem zaufania i współpracy. Nauczyciel ma pewien zasób informacji do przekazania, ale zdaje sobie sprawę, że nie wszystkie są dla uczniów atrakcyjne, poza tym szanuje prawo ucznia do zmniejszania własnego obciążenia. Uczeń z kolei potrafiłby przyjąć sporo informacji, ale wiązałoby się to ze znacznym wysiłkiem i nakładem czasu na ich zapamiętanie czy zrozumienie. Wyznacza sobie zatem pewną porcję informacji – niezbędne minimum dla zapewnienia szkolnego bezpieczeństwa. Docenia jednak, że nauczyciel zrezygnował z części swoich „interesów nadawczych” (wymagań) i w rewanżu odpowiednio zwiększa wstępnie ustaloną dawkę informacji do przyswojenia. Tak drogą (często domyślnych) negocjacji ustala się kompromisowy, zadowalający obie strony przekaz. I nadawca, i odbiorca nie wykorzystują w pełni swoich możliwości, ale rozumieją się i realizują zadania.

Ten poziom komunikacji jest możliwy do osiągnięcia we wszystkich szkołach i trudno wymagać wyższego. Stanowi on rodzaj standardu komunikacyjnego i całkowicie wystarcza do poprawnego funkcjonowania w życiu społecznym. Obie strony zyskują w akcie komunikacji, ale niewiele, ponieważ nie zostają uruchomione możliwości twórcze żadnej z nich.