Ocena – ocenianie

Typy oceniania

Ocena szkolna jest rozumiana jako wynik uczenia się wyrażony w formie stopnia szkolnego wraz z towarzyszącym temu stopniowi komentarzem, nadającym stopniowi użyteczność dla ucznia.
Schematy 4 i 5 pokazują trzy podstawowe typy oceny. Upraszczając: ocena dydaktyczna kojarzy się z technologicznym modelem szkoły, ocena społeczno-wychowawcza – z modelem opartym na relacji mistrz i uczeń, ocena kształtująca (wspierająca) jest charakterystyczna dla humanistycznego modelu szkoły.
W przypadku oceny dydaktycznej na wysokość stopnia szkolnego wpływa jedynie poziom osiągnięć ucznia (spełnienia wymagań programowych), a komentarz zależy od stopnia. W przypadku oceny społeczno-wychowawczej na wysokość stopnia szkolnego, oprócz spełnienia wymagań programowych, wpływają także inne czynniki, głównie warunki uczenia się ucznia i jego możliwości. Te inne czynniki (kontekst uczenia się) kształtują w większej części komentarz, który z kolei wpływa również na wysokość stopnia. W przypadku oceny wspierającej wysokość stopnia zależy jedynie od spełnienia wymagań programowych, a komentarz głównie od kontekstu uczenia się, a w mniejszym stopniu od wysokości stopnia szkolnego.





Etapy oceniania

Struktura procesu oceniania została określona dla technologicznego modelu szkoły, ale można ją przystosować także dla modelu humanistycznego. Ważne jest uświadomienie sobie znaczenia poszczególnych etapów, ponieważ wtedy można skuteczniej wspierać uczenie się ucznia oraz uczynić ocenę sprawiedliwszą i bardziej wymierną.

Poniżej opisano strukturę procesu oceniania przedmiotowego oraz (analogiczną) dla oceniania zachowania (schemat 7 na kolejnej stronie)
.
Fazy procesu oceniania (OSO)

Faza decyzyjna (wymaganie)

O1 - 1. ustalenie wymagań programowych
O2 - 2. budowanie skali ocen szkolnych
O3 - 3. powiązanie wymagań z ocenami

Faza technologiczna (sprawdzanie)

S1 - 4. dobór treści kształcenia poddawanej sprawdzaniu
S2 - 5. badanie osiągnięć (sytuacja egzaminacyjna)
S3 - 6. ustalenie wyników sprawdzania
S4 - 7. porównanie wyników sprawdzania z wzorcem O1

Faza decyzyjna (ocenianie)

O4 - 8a. interpretacja wyników przez nauczyciela, podjęcie decyzji o utrzymaniu oceny spełniającej jego oczekiwania (ocena trafna i użyteczna)
- 8b. opis osiągnięć ucznia – ustalenie oceny (opisowej, w stopniu, w punktach itp.)
- 8c. adresowanie oceny do ucznia – komentarz, informacja zwrotna