Motywacją musi być miłość

JAROSŁAW KUMOR: – Zacznijmy od ojcostwa. Posługuje Ojciec braciom przygotowującym się do życia zakonnego i kapłaństwa jako magister ich nowicjatu. Jest to pewien wymiar realizowania misji ojcowskiej. Co jest decydujące dla człowieka, który ma prowadzić innych, zwłaszcza w przygotowaniu do tak ważnej misji?

O. DARIUSZ SOWA OFMConv: – Nie wiem, czy do tego można się jakoś przygotować. Do tego się po prostu dojrzewa, jest to na pewno droga. Zostałem zaskoczony mianowaniem mnie na magistra nowicjatu. Miałem też pewien okres uczenia się, przyglądania mojemu poprzednikowi. W tej posłudze pomaga zwyczajna ludzka formacja, która u mnie toczy się przez lata, od początku seminarium – przygotowanie do kapłaństwa; dużo było takich momentów, w których razem ze współbraćmi musieliśmy zwyczajnie poznawać siebie samych, uczyć się siebie. Nie można być dobrym ojcem, jeśli się nie zna siebie. Nie da się być dobrym ojcem, jeśli się nie rozumie i w pełni nie przyjmuje ojcostwa lub braku ojcostwa, którego doświadczyliśmy od rodzonego ojca. Oczywiście, są też momenty, w których przygotowywałem się do tej posługi bezpośrednio przez kursy wychowawców, ale głównym formatorem, tym, który przygotowuje nas do ojcostwa, jest Bóg Ojciec. Z perspektywy duchowej nie można o tym zapomnieć.

– Jak pracować nad swoim powołaniem do ojcostwa, jeżeli nasz ziemski ojciec nie odegrał do końca swojej roli, nie dał wzorca, nie zbudował pozytywnego obrazu ziemskiego ojcostwa? Czy relacja z Bogiem Ojcem jest tutaj wystarczającą receptą?

– Na pewno tak. Choć oczywiście, świadomość tego, że mam jakiś brak, jest bardzo ważna. Ten brak sprawia, że możemy patrzeć na ojcostwo w nieco wypaczony sposób. W wypaczony sposób możemy też prowadzić innych, np. szukając siebie w relacjach. świadomość takiego braku obecności, miłości ziemskiego ojca jest natomiast po to, by jeszcze bardziej powierzyć się prowadzeniu Boga Ojca. Mnie kiedyś bardzo pomogło stwierdzenie, że brak ojca może nam wypełnić i chce nam wypełnić Bóg, jeżeli Mu się świadomie powierzymy.

– Powiedział Ojciec o szukaniu siebie w prowadzeniu innych. Myślę, że to może zagrażać nam, mężczyznom, bo lubimy być chwaleni, lubimy udzielać komuś na siłę rad. Czy takie pokusy towarzyszą Ojcu w posłudze?

– To są zawsze takie subtelne pokusy, w których mogę próbować okazać swoją przewagę, może nawet jakąś władzę pod przykrywką ostrzejszych decyzji. Receptą jest miłość. Kiedy moje decyzje wobec podopiecznych są umotywowane miłością i dobrem i mam to złożone w sercu – że tak ma być, że moje wymaganie, ostrzejsze zdanie, decyzja, upomnienie są motywowane miłością – wtedy nie mam się czego obawiać. To jest rozeznanie, którego każdy z nas musi dokonać w swoim sercu, bo jeżeli intencją jest choćby subtelne, ale jednak okazanie władzy, to jest już pewna forma przemocy, która nie jest budująca, ale niszcząca.

– Wnioskuję z tego, że aby prowadzić innych, trzeba samemu być jeszcze intensywniej prowadzonym. I tu przejdźmy do relacji synowskiej. Czy zgodzi się Ojciec z tym, że jeżeli chcemy formować drugiego człowieka, sami musimy być przez kogoś formowani?

– Każdy z nas powinien mieć jakiegoś przewodnika. W wymiarze chrześcijańskiego życia jest np. zachęta, żeby mieć kierownika duchowego. Rzeczywiście, bez takiego doświadczenia byłoby trudno. Chociaż faktem jest, że Pan Bóg daje różne momenty życia. Jest czas intensywnego prowadzenia, kiedy mamy kogoś, kto jest dla nas naprawdę mistrzem w wymiarze duchowym, z kim można rozmawiać właściwie o wszystkim, radzić się go, opierać na nim, szukać u niego pomocy, ale są też momenty, w których na jakiś czas jest się pozbawionym takiej „podpórki”. Pan Bóg może dać taki okres – i to jest wyraz Jego zaufania do nas. Mówi niejako: Miałeś doświadczenie prowadzenia. Teraz Ja chcę zaufać tobie, opieraj się przede wszystkim na Mnie, na relacji ze Mną, i próbuj dojrzewać.

– Pomyślałem sobie, że jeżeli brakuje nam nagle tej „podpórki”, to możemy docenić relację z Bogiem Ojcem, ale czy z drugiej strony nie jest to też okazja, by docenić rolę tego ziemskiego przewodnika?

– Na pewno jest to doświadczenie, w którym możemy docenić ludzi, których Pan Bóg nam daje. Łatwiej też wtedy wypracować w sobie umiejętność docenienia czy uświadomienia sobie, że Bóg daje mi kogoś na pewien czas, nie na całe życie. Jest to także kwestia ufności w to, że Bóg da nam w przyszłości innych przewodników, którzy będą nas prowadzić. Jak i kiedy? To zależy od Niego – i to jest dla nas, z perspektywy synowskiej, wejście w Boże prowadzenie.

– A przyjaźń, braterstwo. Na ile ważne jest dla mężczyzny, zwłaszcza takiego, który żyje w zakonie, by mieć oddanego przyjaciela, z którym dzieli się wszystkim? Czy w otoczeniu Ojca są takie przyjaźnie?

– W zakonie niejako z zasady jest to wspólnota braterska. Relacje między nami są różne. Zresztą Biblia mówi, że przyjaciół ma się niewielu, a jeżeli masz przyjaciela, to pozyskujesz go po próbie. Można powiedzieć, że najczęściej są to takie dobre relacje braterskie, ale oczywiście, zdarzają się też te głębsze, w których bardziej dzielimy się sobą, swoim życiem, swoimi zranieniami. Nieco inaczej jest natomiast w przestrzeni kadry, która prowadzi nowicjat. My musimy stanowić team, w którym panuje absolutna jedność. Można to porównać do roli rodziców, którzy nie mogą wzajemnie podważać swojego autorytetu i muszą mieć jedną linię wychowania. Dzięki temu, że jako kadra jesteśmy w jednym duchu, bardzo dobrze wiemy, co się dzieje u naszych wychowanków, i dobrze ze sobą współpracujemy. To jest też pokłosie dzielenia się wzajemnie tym, co się osobiście u nas dzieje. Dzięki temu łatwiej nam prowadzić nowicjuszy.

– Czy dla nowicjusza, który wchodzi w kapłańską posługę, lub też ogólnie dla mężczyzny, który wchodzi w dorosłość, taka głęboka relacja przyjacielska z innym mężczyzną jest niezbędna do właściwego rozwoju?

– Jeden z moich dużo starszych wiekiem braci powiedział kiedyś: pamiętaj, człowiek nie jest samotną wyspą, człowiek jest człowiekowi potrzebny. Jest to dla mnie pewna intuicja, chociaż trudno mi dać taką definitywną odpowiedź, że ktoś taki jest niezbędny do rozwoju. Gdy patrzę na swoje życie, odpowiadam: tak, ja potrzebuję kogoś takiego.

– Poszukajmy jakiegoś świętego, który w przestrzeni tych trzech relacji może nas inspirować. Czy przychodzi ktoś Ojcu na myśl?

– Kimś takim na pewno jest św. Maksymilian, który w niesamowity sposób realizował swoje ojcostwo. W ostatnim czasie zostały wydane pisma o. Mieczysława Marii Mirochny, który był swego rodzaju duchowym synem o. Maksymiliana i który razem z nim wyjechał na misje. W tych pismach widzimy ojcowskie serce świętego. Przywołane są np. sytuacje, kiedy o. Maksymilian był osądzany przez swoich wychowanków, że jest zbyt surowy i wymagający. Słysząc to, bardzo mocno walczył w sercu z chęcią odpowiedzenia tym samym i prosił Boga o łaskę przebaczenia braciom. On był jednocześnie wymagający i miał gołębie serce. To jest bardzo inspirujące.